روان کودکان زخمیِ ترکش‌های اخبار جنگ

زیرنویس، گروه جامعه- تاثیر جنگ بر روانِ کودکان واقعیتی است که کسی نمی‌تواند آن را انکار کند و از آنجایی‌که جنگ، علاوه بر زمان حال، آیندهٔ آن‌ها را نیز تحت‌تأثیر عمیق قرار می‌دهد، جزء آسیب‌پذیرترین اقشار جامعه نیز به حساب می‌آیند که حتی با وجود قوانین سخت و حمایت‌های جهانی نیز به طور کامل نمی‌شود از آسیب‌های روحی به کودکان جلوگیری کرد.

دست‌های کوچک کودکان زیر آوار جنگ

این نکات را در دو مقاله پیشین زیرنویس (کودکان را قربانی اخبار جنگ نکنید) و (ارمغان جنگ برای کودکان: ترس، اضطراب، خشم) به آن پرداخته بودیم. با این وجود هنوز هم مسئله‌ای که این روزها با آن مواجه هستیم و کمتر مورد توجه قرار گرفته، کودکانی است که فرسنگ‌ها از محیط فیزیکی جنگ دور هستند؛ اما روانِ آن‌ها در تلویزیون و رسانه‌های اجتماعی با جنگ درگیر شده است و کم‌تر به این مسئله اندیشیده‌ایم که چه اندازه دولت و خانواده مسئول چنین نتیجه‌ای هستند؟

حتما دیده‌ایم که دولت‌ها خواسته یا ناخواسته بارهاوبارها از کودکان به‌عنوان ابزاری برای پروپاگانداهای خود استفاده می‌کنند و صداوسیمایی که رسالت دانشگاه گونه خود را مدت‌ها است به فراموشی سپرده و از هیچ فعالیت تبلیغی برای خوراندن آنچه که می‌خواهد نمی‌گذرد.

و خانواده‌ها هم که تقریباً به سه دسته تقسیم می‌شوند:

۱. خانواده‌هایی که موافق سیاست‌های تبلیغی هستند و خودشان به‌صورت داوطلبانه کودکان را با این مفاهیم آشنا می‌کنند و در تجمع‌های سیاسی شرکت می‌کنند.

۲. خانواده‌هایی که مخالف سیاست‌های موجود هستند و از حضور یا تفهیم این مفاهیم به کودکان خودداری می‌کنند.

۳. خانواده‌هایی که فارغ از موافق یا مخالف‌بودنشان علاقه دارند کودکانشان درگیر این مسائل نشوند اما نمی‌دانند باید چه کاری انجام دهند.

دودسته اول تکلیفشان با خودشان روشن است؛ اما دسته سوم همیشه یویو گونه تحت یک فشار اجتماعی – سیاسی قرار دارند. اینکه چه اندازه کودکش باید از جنگ بداند؟ تا کجا لازم است برای او توضیح دهم؟

چرا که نگه‌داری کودک در یک محیط ایزوله امکان‌پذیر نیست. البته باید بین انتقال مفهوم جنگ، عدالت، حق و… با نمایش بی‌واسطه صحنه‌های زیان‌بار چالش‌های به وجود آمدهٔ آن تفاوت قائل شد. وقتی پایت را از خلوت خود بیرون بگذاری در تمام عرصه‌های جامعه از مدرسه، خیابان و مهدکودک تا فضای مجازی پر شده است از فضای مسمومِ سیاسی و اتفاقاً اینجا روی صحبتمان با دولت است. دولتی که مسئول است و باید پاسخگو باشد. پاسخگوی خشونت پنهانی که علیه کودکان در جریان است و در فطرت پاکشان نهادینه می‌شود.

برای ساختن آینده برای کودکان از صلح بگوییم نه جنگ

این رویکرد تمامیت‌خواهی‌ای که دولت‌ها در پیش گرفته‌اند و می‌خواهند در تمام عرصه‌ها ورود کنند بیشترین آسیب را به کودکان وارد می‌کند. نیک می‌دانیم کودکان برای ساختن آینده نیاز دارند مفاهیم صلح را یاد بگیرند. خارج‌شدن از الگوی مرده باد زنده‌باد، یادگرفتن زیستن در کنار یکدیگر در قالب یک جامعه می‌تواند همان آرمانی باشد که همه ما آن را می‌خواهیم.

یکبار با خودمان فکر کنیم کودکی که سرشار از خشم و نفرت باشد می‌تواند در آینده چه چیزی بسازد جز خشم؟ اما کودکی که سرشار از عشق و امید باشد چه می‌تواند بسازد جز عشق و امید؟