اعتماد نوشت: یادآوری چگونگی ظاهر جهان قبل از اینکه دونالد ترامپ به عنوان رییسجمهور ایالاتمتحده در ژانویه ۲۰۱۷ برگزیده شود، تصویر قابلتوجهی را برایمان ترسیم میکند. در آن زمان، این ایده که پکن تهدیدی برای امنیت جهانی است، ایدهای محوری در واشنگتن نبود، اعمال تعرفه بر کالاهای اروپایی غیرقابل تصور به نظر میرسید و کنترل […]
اعتماد نوشت: یادآوری چگونگی ظاهر جهان قبل از اینکه دونالد ترامپ به عنوان رییسجمهور ایالاتمتحده در ژانویه ۲۰۱۷ برگزیده شود، تصویر قابلتوجهی را برایمان ترسیم میکند. در آن زمان، این ایده که پکن تهدیدی برای امنیت جهانی است، ایدهای محوری در واشنگتن نبود، اعمال تعرفه بر کالاهای اروپایی غیرقابل تصور به نظر میرسید و کنترل صادرات فناوری و ریزتراشهها تنها قلمروی کوچکی از سیاستگذاریها را به خود اختصاص میداد. به هر روی، نمیتوان انکار کرد که ترامپ دنیا را، به خصوص در قبال روابط ایالاتمتحده و چین، تغییر داده است. با نگاهی عمیقتر به راهبرد چین از منظر بازی طولانی پکن با غرب، میتوان گفت که بازگشت ترامپ به کاخ سفید میتواند به نفع چین باشد. در ذیل به برخی از استدلالهای احتمالی رهبران پکن اشاره میکنیم.
ترامپ در دوره ۴ ساله خود در مقام ریاستجمهوری امریکا، رویکرد مثبتی در قبال اروپا نداشت و اخیرا نیز سوءظن خود نسبت به رهبران اروپا و ائتلافهایی مثل ناتو را نشان داده است. برخی تحلیلگران بر این باورند که دور دوم ریاستجمهوری ترامپ شبکه ائتلافهای ایالاتمتحده را به خطر میاندازد، زیرا تمایل ترامپ برای اعمال تعرفهها و موضع نامطمئن او در قبال ناتو، به ویژه در ارتباط با کشورهای اروپایی خطر ایجاد شکاف را آشکار میکند.
با نگاهی به بازارهای جهانی ۲۵۲۵-۲۰۲۴، میتوان آینده تجاری جهان را مشاهده کرد و به درک درستی از اینکه چه کسی در انتخابات ریاستجمهوری امریکا در نوامبر برنده خواهد شد، دست یافت. جهان پیش رو نیازمند تولید غذای بیشتر است و باتوجه به ادامهدار بودن جنگ در اوکراین، خاورمیانه و بخشهایی از آفریقا، توسعه کشاورزی قابل پیشبینی است. در دنیای کشاورزی، اولین دوره ریاستجمهوری ترامپ با سیاستهای تجارت «نخست امریکا» تعریف شد که جرقه جنگ تجاری با چین را برانگیخت. تجارت سویا بیشترین اختلالات را از جنگ تجاری متحمل شد و تولید و تجارت دانه روغنی کلزا در آتش متقابل گرفتار آمد. ترامپ اخیرا در مصاحبههای خود گفته است که در صورت انتخاب مجدد از تعرفهها برای وادار کردن سایر کشورها به تغییر سیاستهای صنعتی خود و حمایت تجارت با امریکا استفاده خواهد کرد. چین احتمالا دوباره هدف اصلی او خواهد بود و گزارشها میگویند که کارزار ترامپ در حال بررسی تعرفههای بالای ۶۰درصدی بر کالاهای چینی است. تعرفهها در سطح بسیار پایینتری در دوره قبلی او باعث ویرانی تجارت در بخش تولیدات کشاورزی شد و این امر مصادف با ۲۴ ماه از اواسط سال ۲۰۱۸ تا اواسط سال ۲۰۲۰ بود، زمانی که تجارت سویا پایینترین قیمت را از سال ۲۰۰۷ به خود دید.
چین مدتهاست که به دنبال واکسینه کردن خود از تحریمهای ایالاتمتحده بوده است، چه از طریق دلارزدایی، ایجاد جایگزینهایی برای نظام بانکی جهانی سوئیفت تحت کنترل غرب یا برنامهریزی برای یوان دیجیتال برای تسویه پرداختهای فرامرزی. با این حال، چین به تنهایی نمیتواند به این راهبرد دست یابد. برای اینکه ساختارهای مالیاش جانشین ساختارهای مستقر غربی شود، شرکای تجاری پکن باید جایگزینی غیر غربی را نیز انتخاب کنند. مسیر رسیدن به آن نقطه البته چالشبرانگیز خواهد بود. اکثر شرکتها و بانکها نیازی به کنار گذاشتن سوئیفت نمیبینند، چراکه در شرایط فعلی برایشان خوب کار میکند و نیازی به جایگزین چینی بسیار کوچکتر نمیبینند. اما با روی کار آمدن ترامپ ممکن است قضیه برایشان کمی تغییر کند و آنها نیز به نسخههای کوچکتر چینی روی آورند. پس، دور دوم ریاستجمهوری ترامپ میتواند این استدلال را تغییر دهد. مورد تولیدکننده آلومینیوم روسی، یعنی شرکت روسال در سال ۲۰۱۸ دلیل این امر را نشان میدهد: پس از اعمال تحریمها علیه این شرکت بدون هیچ هشداری، دولت ترامپ مجبور شد از سیاست خود عقبنشینی کند و تحریمها را با عجله لغو کند، زیرا متوجه شد که این اقدامات اثرات امواج جهانی گستردهای دارد. نتیجه اخلاقی این داستان واضح است. برای چینیها، در دوران ترامپ، هر چیزی ممکن است اتفاق بیفتد و هر کسی میتواند بدون هشدار تحت تحریم قرار گیرد. در نتیجه، اگر ترامپ به کاخ سفید بازگردد، بسیاری از کشورها به دنبال محافظت پیشگیرانه از چنین اقداماتی هستند. در این مرحله، بهترین راه برای انجام این کار، تغییر ساز و کارهای مالی جایگزین پکن است که میتواند پیروزی دیگر برای چین رقم بزند.
جولای گذشته ترامپ در اظهارنظری در مورد اینکه آیا در صورت حمله حزب کمونیست چین به تایوان که پکن آن را فرزندی سرکش و فراری از خانه میداند، از این جزیره محافظت میکند یا خیر، پاسخ داد که تایوان تمام تجارت ریزتراشههای جهان را دراختیار دارد و ایالاتمتحده را به خود وابسته کرده است. از نظر ترامپ، هر نوع وابستگی ایالاتمتحده به هر کشوری چندان خوشایند نیست. همین امر باعث شده است که همگان نگران محافظت ترامپ از تایوان در صورت حمله احتمالی چین به این جزیره باشند. ازسوی دیگر، سیاست «نخست امریکا»ی ترامپ نیز ممکن است در جلوگیری از هر گونه دخالت ایالاتمتحده در تهاجم چین به تایوان نقش ایفا کند. ایوان مدیروس، مدیر ارشد سابق شورای امنیت ملی در آسیا، به هفتهنامه ژاپنی «نیکی آسیا» گفت که ایالاتمتحده همیشه سیاست «نخست امریکا» را دنبال میکند و تایوان میتواند همچون مهره شطرنجی از صحنه سیاست دولت ترامپ کنار زده شود.
او افزود که بیتفاوتی ترامپ نسبت به تایوان «یکی از بدترین اسرار پنهان در واشنگتن» در دوران ریاستجمهوری او خواهد بود.