اعتماد نوشت: با گذشت کمتر از دو ماه از وقوع سیل در جنوب استان سیستان و بلوچستان، هفته قبل سازمان هواشناسی با صدور پررنگ‌ترین هشدار برای جنوب این استان نسبت به وقوع دوباره سیل هشدار داد که به دنبال این هشدار هم بارش‌های سیل‌آسا در جنوب استان، باز هم منجر به جاری شدن سیلاب شد […]
اعتماد نوشت: با گذشت کمتر از دو ماه از وقوع سیل در جنوب استان سیستان و بلوچستان، هفته قبل سازمان هواشناسی با صدور پررنگ‌ترین هشدار برای جنوب این استان نسبت به وقوع دوباره سیل هشدار داد که به دنبال این هشدار هم بارش‌های سیل‌آسا در جنوب استان، باز هم منجر به جاری شدن سیلاب شد اما اخباری که طی روزهای گذشته درباره خسارات جدید سیلاب در ۶ شهر جنوب استان منتشر شده، نشان می‌دهد که در این بازه دو‌ماهه هیچ اقدام پیشگیرانه‌ای انجام نشده است.
بعد از بارش‌های سیل‌آسا در هفته اول اسفند، اعلام شد که بیش از ۵۹ هزار نفر از جمعیت جنوب استان و ساکن در ۱۹۴۷ روستا و ۱۶ شهرستان، از سیلاب آسیب دیده‌اند که طبق اعلام رییس سازمان مدیریت بحران کشور، بیشترین روستاهای خسارت دیده در شهرستان‌های چابهار (۴۸۰ روستا) و شهرستان نیک شهر (۳۳۰ روستا) بودند .
خسارات اولیه به تاسیسات آب و برق و مخابرات و جاده‌ها و خانه‌های مسکونی در ایرانشهر و کنارک و دشتیاری و قصرقند و چابهار و نیک شهر ۲۲ هزار میلیارد ریال برآورد شده بود، میزان خسارت وارده به راه‌های مواصلاتی جنوب استان حدود ۱۷۰۰ میلیارد تومان تخمین زده می‌شد علاوه بر اینکه اخباری از انسداد راه دسترسی و آبگرفتگی محورهای ۱۷۸ روستا و زمان‌بری ۱۰ روزه برای ترمیم و بازگشایی حدود ۲ هزار کیلومتر راه‌های آسیب دیده و ریزش بیش از ۲۰۰ دستگاه پل و آب نما و محورهای در حاشیه کوهستان و تراشه‌های سنگی در ایرانشهر، کنارک، دشتیاری، قصرقند، چابهار و نیکشهر منتشر شد .
در حالی که دولت تلاش می‌کرد بر کمبودهایی که منجر به اعتراضات مردمی شده، سرپوش بگذارد و با ارایه گزارش‌های آماری از میزان کمک‌های امدادی، نشان دهد که وضعیت مردم سیلزده، بد نیست و مشکلات در حال حل است، مردم در فضای مجازی تصاویر خانه‌های آب‌گرفته سیلزده‌ها و واقعیت آنچه بر جنوب سیستان و بلوچستان می‌گذشت را منتشر کردند. در این میان، برخی مدیران میانی از کمبودهایی که کمک‌رسانی به مردم سیلزده را دشوار و در مواردی، غیر ممکن می‌کند، انتقاد کردند چنان‌که فرماندار شهرستان نیکشهر گفت: «ساخت پل روی رودخانه‌ها و تکمیل جاده نیکشهر ضروری است در حالی که حتی جاده‌های روستایی از ابنیه فنی و آبنما محروم هستند و با کمترین بارندگی مسیر آنها بسته می‌شود و هیچ راهی به جز امداد هوایی برای امدادرسانی و انتقال بیماران وجود ندارد. »
تخمین اولیه از خسارت ۱۲ هزار میلیارد ریالی به بخش کشاورزی شهرستان‌های زرآباد، دشتیاری، چابهار، قصرقند، نیکشهر، کنارک، راسک، فنوج، سرباز، سیب و سوران و مهرستان حکایت داشت آن هم در حالی که معاش مردم این منطقه به کشت و زرع وابسته است. مسوولان استانی هم اعلام کردند که جاری شدن سیلاب، شبکه آبرسانی ۲۵۲ روستای جنوب استان را تخریب کرده است. تخریب شبکه آبرسانی در حالی بود که مهم‌ترین مشکل جنوب سیستان و بلوچستان، تامین آب شرب بوده و این منطقه، سال‌هاست که با تبعات خشکسالی و سوءمدیریت در دریافت حقابه هیرمند از افغانستان مواجه است اما در حالی که میزان بارش در سیل اسفند‌ماه، بیش از میانگین برآورد شده بود، هیچ تدبیر موثری برای ذخیره این‌بارش و جبران کم آبی منطقه صورت نگرفت و به همین سبب بود که نمایندگان مجلس زبان به انتقاد از مسوولان استانی گشودند و به سوءمدیریت‌هایی که وضعیت این استان محروم را در زمان وقوع حوادثی مثل سیل، بدتر از گذشته خواهد کرد اعتراض کردند.
هفته گذشته، همانطور که سازمان هواشناسی با بالاترین سطح هشدار پیش‌بینی کرده بود، به دنبال بارش سیل‌آسا در استان سیستان و بلوچستان در روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه (۲۸ و ۲۹ فروردین) در نقاط مختلف جنوب استان سیل جاری شد که خسارات اضافه‌ای بر زندگی و معاش مردم این استان وارد کرد .
مدیرکل مدیریت بحران سیستان و بلوچستان از جاری شدن سیلاب در ۳۰۰ روستای جنوب استان و قطع ارتباط مخابراتی ۶۰ روستای شهرستان‌های زرآباد، کنارک و چابهار خبر داد و مدیرکل بنیاد مسکن سیستان و بلوچستان گفت که ۲۱۵۰ واحد مسکونی بر اثر جاری شدن سیلاب آسیب دیده‌اند که از این تعداد، ۱۵۰۰ واحد مسکونی روستایی نیازمند تعمیرند اما ۵۰۰ واحد مسکونی روستایی و ۱۵۰ واحد مسکونی شهری کاملا تخریب شدند و باید از نو ساخته شوند . یکی از مسوولان شهرستان چابهار هم اعلام کرد که علاوه بر خسارات سنگین در بخش‌های راه، کشاورزی و زیرساخت‌های شهری و روستایی این منطقه، بارندگی شدید، مسیر روستایی چابهار به تعدادی از روستاهای همجوار را مسدود کرده و خانه و اراضی کشاورزی ساکنان ۲۱ روستای چابهار با سیلاب و گرگروک (فرسایش خندقی خاک) محاصره شده است .
به گفته مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب کشور، در این نوبت جدید از جاری شدن سیلاب، تاسیسات آب ۲۸۹ روستا و ۶ شهر استان آسیب دید در حالی که به دلیل آسیب وارد شده به راه‌های استان و طغیان رودخانه‌ها، تا سه روز بعد از وقوع سیل، احیای شبکه آبرسانی بیش از ۱۴۰ روستا ممکن نبود .
روز ۳۰ فروردین در یک برآورد اولیه اعلام شد که در سیل اخیر، علاوه بر خسارات بخش کشاورزی، با انسداد بیش از ۲۷۰ محور روستایی، اصلی و فرعی، قطع برق ۳۴۵ روستا به دلیل تخریب شبکه و تخریب شبکه آبرسانی، بیش از ۱۸ هزار میلیارد ریال خسارت ایجاد شده که در ارزیابی دقیق‌تر این رقم حتما افزایش خواهد یافت. خسارات جدید بعد از وقوع سیل در روزهای پایانی فروردین‌ماه در حالی بود که مسوولان استانی روز ۲۷ فروردین اعلام کرده بودند: «با اعلام استانداری، استان در وضعیت اضطراری و آماده باش صددرصد قرار گرفته و تمام دستگاه‌های امدادی و خدمات‌رسان برای کاهش میزان خسارات احتمالی آماده شده‌اند و سدهای جنوب استان به اندازه کافی تخلیه شده تا ظرفیت پذیرش بارندگی جدید را طی این مدت داشته باشد.»
با وجود این اخبار اما در این نوبت از جاری شدن سیل، باز هم شهرستان نیک شهر متحمل خسارات زیادی شد چنان‌که فرماندار نیکشهر اعلام کرد: « بارش سنگین باران موجب مسدود شدن راه ۱۵۴ روستای این شهرستان شده. هم اینک پس از گذشت چند روز ماشین‌آلات راهسازی و راهداری برای بازگشایی راه‌های نیکشهر وجود ندارد و نیاز است مسوولان استانی و کشوری به کمک مردم روستایی بشتابند. هم اکنون برق ۱۲ روستای این شهرستان قطع است.متاسفانه راه مسدود است و محور باز نیست و امکان بررسی و بازدید خط در حال حاضر ممکن نیست و نیروهای برق منتظر باز شدن راه هستند تا خاموشی را برطرف و روستاها را برقدار کنند.»
فرماندار نیک شهر که با خبرگزاری ایسنا صحبت می‌کرد، از آبگرفتگی خانه‌های مردم و تخریب سازه‌های خشت و گلی در سیلاب اخیر خبر داده بود و در همین صحبت‌ها، اشاراتی داشت که نشان می‌داد برخلاف ادعای مسوولان استان، طی دو ماه اخیر برای جلوگیری از خسارت جدید اقدامات پیشگیرانه‌ای صورت نگرفته است.
انسداد راه‌ها بر اثر جاری شدن سیلاب، بلای جان بناهای و محوطه‌های باستانی منطقه سیلزده هم شد چنان‌که روز یک‌شنبه، مجتبی سعادتیان؛ معاون میراث فرهنگی استان سیستان و بلوچستان به خبرگزاری ایلنا گفت: « حجم سیلاب آنقدر زیاد است که مسیرها هنوز برای اعزام یگان حفاظت میراث فرهنگی استان سیستان و بلوچستان و کارشناسان میراث فرهنگی و برآورد خسارات وارد شده به بناها و محوطه‌های تاریخی این منطقه باز نشده و نمی‌توانیم آمار دقیقی از اتفاقات رخ داده برای آثار تاریخی جنوب سیستان و بلوچستان داشته باشیم احتمال می‌دهیم به دلیل آنکه سنگ نگاره‌های تاریخی در مناطق صخره‌ای واقع شده‌اند، خسارت کمتری به آنها وارد شده باشد اما تمام بناها از جمله قلعه بمپور که منتسب به دوره ساسانی است و تپه‌ها و قلعه‌ها در معرض تخریب ناشی از سیلاب قرار دارند چون اغلب بناها و قلعه‌های تاریخی استان از خشت و گل ساخته شده‌اند که در برابر آسیب‌های ناشی از سیلاب و ناپایداری‌های جوی به‌شدت آسیب پذیرند. »
یک ریال خسارت به روستاهای سیلزده چابهار نداده‌اند
یکی از ساکنان روستای « وشنام دری » در ۲۰ کیلومتری بندر چابهار در توضیح مشکلاتی که برای اهالی این روستا و روستاهای اطراف بعد از وقوع سیل و بارش‌های اخیر ایجاد شده می‌گوید: « سیل اسفند‌ماه به زمین‌های کشاورزی منطقه آسیب زیادی زد ولی خانه‌ها خسارت کمتری دید چون مردم روستا با نگرانی از ورود سیلاب به خانه‌های‌شان، به محض شروع بارندگی، بندهای کشاورزی (گودال‌های ذخیره آب باران برای کشاورزی دیم) را باز کردند تا آب به جای سرریز شدن به خانه‌ها به سمت دریا برود . اگر مردم این بندها را باز نمی‌کردند حتما شاهد خرابی گسترده در روستا بودیم.»
این فعال اجتماعی می‌گوید آب بندهای کشاورزی در حالی به ناچار به دریا سرازیر شد که روستای وشنام دری مثل تمام روستاهای چابهار، محروم از آب شرب است در حالی که کنار شهری است که آوازه‌اش در کل کشورهای منطقه پیچیده و بندرچابهار، یک گذرگاه بسیار مهم برای تجارت خارجی کشورهای منطقه است. این فعال اجتماعی می‌گوید بعد از سیل اسفند‌ماه، دولت تنها اقدامی که انجام داد این بود که فرم‌های اعلام خسارت به شوراها و دهیاری‌ها فرستاد تا مردم اعلام خسارت کنند اما تا امروز که فروردین به پایان رسیده و سیل دوم هم خسارت جدیدی به کشاورزی مردم وارد کرده، هیچ رقمی از خسارت‌های سیل اسفند به مردم پرداخت نشده است.
این ساکن روستای وشنام دری می‌گوید که کشاورزان برای ایجاد بندهای کشاورزی باید با هزینه شخصی تراکتور اجاره کنند که هزینه اجاره هر تراکتور بابت هر ساعت شخم زدن و حفر بند، ۵۰۰ هزار تومان است و ایجاد هر بند هم حدود دو روز زمان می‌برد . به گفته این ساکن روستای وشنام دری، تنها منبع امرار معاش ۹۰ درصد مردم این روستا و روستاهای اطراف، کشاورزی و کشت محصولاتی مثل ذرت و ماش است اما تاکید می‌کند که جوانان روستا دیگر حاضر به کشاورزی نیستند و سه ماه از سال و خارج از فصل صید، برای کارگری به شهرهای دور و نزدیک می‌روند و در فصل صید (بهار، پاییز و زمستان) سراغ لنج‌داران بندر چابهار می‌روند تا به عنوان « جاشو» راهی آب‌های آزاد شوند اما صاحب لنج فقط به شرط صید، به کارگرانش مزد می‌دهد و در غیر این‌صورت، کارگر باید از جیب خودش پول خوراک و خدمات آن سه‌ماه را به ناخدا بپردازد.
این فعال اجتماعی می‌گوید که حالا فقط سالمندان روستا مشغول کشاورزی هستند اما آنها هم با سیل اسفند و فروردین متضرر شده‌اند چون دولت نه تنها خسارت تخریب بندها را پرداخت نکرده و حتی برای ایجاد چاه‌نیمه‌ای که محل ذخیره آب باران باشد، اقدامی نمی‌کند، حتی یک دستگاه تراکتور برای کمک به مردم به منطقه نفرستاده و مردمی که بابت سیل، خسارت دیده‌اند حالا باید از جیب خودشان برای اجاره تراکتور هزینه کنند.
ساکن روستای وشنام دری در توضیح بخش دیگری از مشکلاتی که بعد از سیل اسفند و فروردین برای مردم این منطقه ایجاد شده، به قطع برق و سیستم‌های مخابراتی اشاره می‌کند و می‌گوید: «در طول هفته فقط یک روز اینترنت داریم. آنتن دهی تلفن همراه، در تمام ساعات روز مختل است و هیچ راهی برای اطلاع‌رسانی نداریم. با اختلال اینترنت، برگزاری کلاس‌های درس آنلاین دچار مشکل شده و کسب و کار مردم هم به خطر افتاده چون با قطع اینترنت، دستگاه کارتخوان مغازه‌ها هم کار نمی‌کند . هفته گذشته و در روز وقوع سیل، به شهر رفته بودم ولی به دلیل قطع برق وعدم آنتن‌دهی تلفن همراه، تا سه روز نتوانستم با خانواده‌ام تماس بگیرم و بعد از سه روز که جاده‌ها باز شد، توانستم به روستا برگردم .»
مشکلات بی‌آبی و اختلال اینترنت و عدم‌آنتن‌دهی تلفن همراه روستای وشنام دری در حالی با وقوع سیل اسفند و فروردین تشدید شده که این روستا، مرکز دهستان و روستای قمر است و ۲۵ روستا را تحت پوشش دارد و این فعال اجتماعی می‌گوید که وضعیت باقی روستاها چه ازنظر خرابی‌ها و خسارات سیل و چه از نظر بی‌آبی، بسیار بدتر از وشنام دری است چرا که در بعضی روستاهای دورتر، محصولاتی مثل موز کاشته می‌شده که با وقوع سیل، کل مزرعه از بین رفته است.
