شورای حکام میراث فرهنگی ناملموس یونسکو در تهران برگزار شد

پنجمین نشست شورای حکام مرکز مطالعات منطقه‌ای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در آسیای غربی و مرکزی با حضور مجازی فنگ جینگ ـ رییس بخش فرهنگ دفتر یونسکو در بانکوک و نماینده یونسکو در شورای حکام مرکز میراث ناملموس تهران ـ و جمعی از مسؤولان وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، دوشنبه پنجم‌تیرماه در هتل لاله تهران برگزار شد.

علی دارابی ـ معاون میراث‌ فرهنگی و قائم مقام وزارت میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ـ در ابتدای این نشست در سخنانی گفت: میراث فرهنگی ناملموس، روح فرهنگ یک ملت است که اگر نباشد، آنگاه دیگر میراث فرهنگی ملموسی در جهان متجلی نمی‌شود.

در واقع میراث ملموس مولود میراث ناملموس ملت‌هاست و از ارزش‌های بی‌مانند هر جامعه و به اعتباری از ارکان حصول پیشرفت پایدار در جوامع صاحب هویت امروز برشمرده می‌شود که به پشتوانه خرد و اندیشه انسان از دیرباز در نمودهایی، چون دانش‌های مرتبط با کیهان و طبیعت هنر و مهارت‌های صنعتگری سنتی و برپایی حیاتی مملو از کردارهای اجتماعی وفاق‌آور و صلح‌آفرین همچون آیین‌ها و سنت‌ها و جشن‌ها و تجلی هنرهای اجرایی تبلور یافته و مبین رموز همزیستی‌های انسان‌مدار در طول تاریخ شده است.

او اضافه کرد: این تجلی‌های پرشمار و بی‌بدیل در منطقه آسیای غربی و مرکزی به پشتوانه فرهنگ متعالی ملت‌های هویتمند در طول تاریخ با انتقال هوشمندانه بین نسلی، حیات خود را ادامه داده و در دنیای امروز با قدرتی نرم و نافذ به منزله گرانبهاترین داشته‌های انسانی رخ نموده است. بی‌شک، پایداری تمدن‌های کهن ایران و توران و دیگر کشورهای پرپیشینه منطقه، وابسته به انتقال میراث ناملموس آن بوده که در این میان، انتقال سینه به سینه و شفاهی این وجه از میراث نقشی چنان سرنوشت‌ساز داشته است.

معاون میراث فرهنگی ایران ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران از سال ۲۰۰۶ میلادی به کنوانسیون پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس پیوسته است و یکی از فعال‌ترین کشورهای جهان در اجرای این کنوانسیون به شمار می‌رود. شمار قریب به سه‌هزار ثبت ملی میراث ناملموس و آمار بیست‌ویک گانه ثبت‌های جهانی میراث فرهنگی ناملموس مصادیق توفیق کشور در جامعه جهانی در حفظ هویت فرهنگی و مشارکت در تدوین پرونده‌های چندملیتی در راستای ایجاد وفاق اجتماعی ملت‌هاست که در چارچوب کنوانسیون مذکور تحقق یافته است.

دارابی افزود: تأسیس «مراکز مقوله ۲» تحت نظارت یونسکو، اقدامی است مورد توجه کشورهای مختلف جهان؛ زیرا این کشورها از طریق این مراکز با ایفای نقشی کانونی، سیاست‌های فرهنگی خود و مناطق پیرامون را برنامه‌ریزی و هدایت می‌کنند و در عین حال از میراث‌ فرهنگی ناملموس ویژه خود و آنچه با کشورهای دیگر به شکل مشترک دارند، پاسداری می‌کنند. ایران با کسب تجارب ارزشمندش به عنوان مرجعیتی در فعالیت‌های آموزشی، آگاهی‌افزایی، پاسداری و ظرفیت‌سازی ممتاز شناخته شده است.

او همچنین گفت: جغرافیای تعیین‌شده برای مرکز میراث ناملموس تهران، ۲۴ کشور از کشورهای منطقه را در برمی‌گیرد. این بدان معناست که بسیاری از برنامه‌های فرهنگی کشورهای همسایه در آسیای مرکزی و غربی با برنامه‌ریزی اصولی مرکز میراث ناملموس تهران، می‌توانند در راستای هم‌افزایی منطقه‌ای و احترام متقابل میان ملت‌های عضو هدایت شوند و در گسترش صلح و توسعه پایدار نقشی کلیدی در منطقه را ایفا کنند.

معاون میراث‌ فرهنگی کشور در ادامه بیان کرد: اگرچه میراث فرهنگی ناملموس در دو دهه گذشته در ادبیات بین‌المللی رواج یافته است، اما در مشرق‌زمین و به تبع آن در ایران اسلامی این مفهوم قرن‌هاست که مورد توجه بوده و تجلی بیشمار آن در مناسک آداب و رسوم، دانش‌های سنتی زبان‌ها و هنرهای سنتی بومی و صنایع دستی با تنوعی کم‌نظیر متجلی هستند.

از این‌رو ایران افتخار دارد به عنوان نقطه‌ای کانونی در منطقه آسیای غربی و مرکزی و دارای توانایی ترویج نمادها و نمودهای غنی میراث فرهنگی ناملموس در پاسداری از این مقوله میراثی در کنار کشورهای عضو و بهره‌گیری از تجارب ارزشمند آن‌ها با تدوین و اجرای برنامه‌های تخصصی برای پاسداری از هویت فرهنگی ملت‌ها، تکریم میان صاحبان فرهنگ‌های گوناگون و صلحِ حاصل از آن را زمینه‌سازی کند و با ایجاد فرصت اشتراک‌گذاری میان آن‌ها، الگوهای موفقِ تعامل میان انسان، طبیعت و منابع سرزمینی را شناسایی کند و برای تضمین پایداری آن‌ها از طریق شبکه‌سازی درست تبادل تجارب را میسر سازد.

او تاکید کرد: در این نشست با حضور نمایندگان کشورهای عضو و متخصصان برجسته میراث فرهنگی ناملموس از جامعه بین‌الملل بر آنیم تا ضمن برگزاری نخستین جلسه شورای حکام در توافقنامه جدید نسبت به تشکیل شورای جدید حکام، انتخاب اعضاء متخصص جدید و شورای اجرایی، اقدام و همچنین با تصویب برنامه‌های پیشنهادی به منظور پاسخ به نیاز کشورهای منطقه در نحوه صیانت از میراث ناملموس راهکارهای مؤثر و کارآمدی را در مسیر رونق اقتصاد معیشتی، پیشرفت و صلح پایدار زمینه‌سازی کنیم.

به گزارشزیرنویس،در بخشی از این نشست نیز با فنگ جینگ، رییس بخش فرهنگ دفتر یونسکو در بانکوک و نماینده یونسکو در شورای حکام مرکز میراث فرهنگی ناملموس تهران ـ ارتباط ویدیویی برقرار شد که در سخنانی گفت: یونسکو اختیارات ویژه‌ای برای حفاظت از میراث فرهنگی دارد و در این زمینه شش کمیسیون تشکیل داده و ابزارهایی را برای حفاظت از میراث فرهنگی تشکیل داده است.

او افزود: بر اساس کنوانسیون سال جاری که اخیراً تصویب شده و حدود ۱۸۰ کشور عضو آن هستند، نهادها و مراکز یونسکو که طبق مقوله طبقه‌بندی ۲ تشکیل شده‌اند، تحت سازمان یونسکو تشکیل شده‌ است. همچنین کشورها و مؤسسات ذینفع در سراسر دنیا برای ترویج میراث فرهنگی و همکاری‌های چندجانبه فعال هستند. خوشحالیم که مرکز تهران، سمپوزیوم‌های مختلفی برای ارتقاء آگاهی و حفظ میراث ناملموس برگزار می‌کند.

رییس بخش فرهنگ دفتر یونسکو در بانکوک اضافه کرد: امیدواریم دفتر ICH تهران در آینده هم بتواند گام‌هایی بردارد. در یک دهه گذشته، گام‌هایی برای این منظور برداشته شده و امیدواریم بتوانیم اهدافمان را تحقق ببخشیم به‌ویژه برای سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴. الان زمان آن است که بتوانیم اقداماتی را اتخاذ کنیم و نیازهای کشورها را برآورد کنیم.

امیدواریم که این همکاری‌هایی که داریم به حفاظت بیشتر ICH از میراث ناملموس منجر شود و به اهداف خودمان و توسعه پایدار دست یابیم. امیدواریم که مراکز و منابع یونسکو در سطح منطقه و بین‌الملل، گام‌هایی برای حفاظت از میراث‌ ناملموس بردارد و همه این گام‌ها باید در چارچوب مقررات یونسکو برداشته شود.

«فنگ جینگ» ادامه داد: وضعیت فعلی ICH در منطقه آسیا امیدوارم استمرار داشته باشد و مشوقی برای فعال کردن جوامع ما باشد و امیدوارم در این نشست دو روزه، مدیر جدید شورای حکام را در تهران انتخاب کنیم. از ایران برای میزبانی این جلسه سپاسگزارم و گام هایی که در همدان و بم برداشته شده که خودم حضور داشتم و از نزدیک دیدم. میراث فرهنگی که در ایران ثبت شده، برای ما و همه دنیا مهم است.

پنجمین نشست شورای حکام مرکز مطالعات منطقه‌ای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس به منظور بحث و تبادل نظر درباره برخی روال‌های اجرایی، تصویب برخی امور پیش‌بینی شده در اساسنامه و توافق‌نامه‌ منعقدشده بین دولت جمهوری اسلامی ایران و یونسکو، انتخاب ریاست شورای حکام و مرکز، انتخاب متخصصان شورا برای دوره چهار ساله آتی، برنامه‌ریزی جلسات هیأت اجرایی مرکز و سرانجام بحث و تبادل نظر درباره برنامه‌ فعالیت‌های مرکز برای سال ۲۰۲۳-۲۰۲۴ و تصویب نهایی آن‌ها برگزار شد.

در چهارمین نشست شورای حکام مرکز مطالعات منطقه‌ای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در آسیای غربی و مرکزی که شهریور ۱۳۹۷ برگزار شد، سوریه رسماً به عضویت این شورا درآمد و کشورهای لبنان و ارمنستان به عنوان اعضای جدید به این شورا پیوستند. این شورا در حال حاضر ۱۱ عضو دارد که کشورهای سوریه، قرقیزستان، ارمنستان، تاجیکستان، اندونزی، هند، لبنان، ترکیه، افغانستان، قزاقستان و ایران است.

مرکز مطالعات منطقه‌ای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در آسیای غربی و مرکزی تحت نظارت یونسکو (مرکز میراث ناملموس تهران)، در ۱۰ نوامبر ۲۰۱۲ به صورت رسمی افتتاح شده است.

این نشست که در بخش نخست با حضور خبرنگاران رسانه‌های مختلف برگزار شد، در برقراری ارتباط ویدیویی و اینترنتی با «جنگ فینگ» مشکل داشت. علاوه‌بر این، برای بخشی از این مراسم که به زبان انگلیسی اجرا شد، دستگاه مترجمی برای رسانه‌ها در نظر گرفته نشده بود و در آخر نشست نیز تنها به چند خبرنگار دستگاه مترجم داده شد.

منبع:ایسنا