بیماری خطرناکی که مادران باردار را تهدید می‌کند

نرگس خانعلی زاده در ضمیمه خانواده امروز روزنامه اطلاعات نوشت: اولین روزهای آذرماه، خبر تولد نوزادی هفت کیلویی در مشهد، توجه بسیاری از رسانه‌ها را به خودش جلب کرد؛ نوزادی که  به تنهایی، رکورد تولد با این وزن را در ایران شکست!

اما این وزن در هنگام تولد، از آن دسته تولدهایی نبود که والدینش از آن به عنوان برگ افتخار یاد کنند؛ چرا که وزن هفت کیلویی این نوزاد، ناشی از دیابت مادرش در دوران بارداری بوده است. اما شما درباره دیابت این دوران چه می‌دانید؟ چرا به آن مبتلا می‌شویم و چطور می‌شود آن را کنترل کرد؟  

دیابت با دیابت فرق دارد؟

بله فرق دارد! در واقع  دیابت بارداری، نوعی از دیابت است که در زمان حاملگی، بصورت افزایش قندخون تشخیص داده می شود و بر خلاف دیگر انواع دیابت، تابه‌حال، علت دقیقی برای آن شناخته نشده است اما احتمالاً هورمون‌ها نقش مهمی در این زمینه دارند؛ هورمون‌هایی که به هنگام بارداری به مقدار بالایی تولید می‌شوند. 

در واقع هورمون های ترشح شده از جفت است که اثرات ضد انسولینی دارند که با ترشح انسولین توسط سلول های لوزالمعده مادر، اثر این هورمون  ها خنثی می  شود. در نهایت چه می‌شود؟ مادر دچار افزایش غیر طبیعی قند  خون و در نتیجه دیابت دوران بارداری می‌شود که عوارض متفاوتی برای مادر و البته جنین به همراه دارد. نمونه‌اش؟ تولد یک نوزاد هفت کیلویی! 

بدی‌اش هم این است که در قریب به اتفاق مادران باردار، این دیابت علامت خاص و مشخصی ندارد و لازم است که حتما از آنها تست گرفته شود؛ ضمن اینکه برخی از علائم که در بارداری عادی تلقی می‌شود، با علائم بارداری یکسان است و این اتفاق ممکن است هرکسی را دچار خطا کند.  برای همین است که انجام تست دیابت برای پیشگیری و مراقبت، بسیاری ضروری است.

پیشگیری، همیشه بهتر از درمان است

دیابت بارداری، گاهی دست مادر است و گاهی هم از کنترل و اراده او خارج می‌شود رخ می‌دهد؛ اما آنچه اهمیت دارد این است که مادر تا آنجا که توان و آگاهی دارد، از وقوع آن پیشگیری کند. چطور؟ بارداری در سنین بالا، یکی از علت‌هایی است که می‌تواند احتمال دیابت را افزایش بدهد. پس بهتر است اگر قصد بارداری دارید، در سنین معقول آن را عملی کنید.

از طرف دیگر، یکی از مهمترین آمادگی‌های پیش از بارداری، کاهش وزن و تناسب اندام است که کمک قابل توجهی به پیشگیری از دیابت این دوران خواهد کرد. در نتیجه، تمام تلاشتان را بکنید که با وزن معقولی وارد دوران بارداری شوید. واقعیت این است که شما می‌توانید مسئول این بخش از پیشگیری باشید اما سابقه دیابت خانوادگی دیگر در توان و برعهده شما نیست و البته لازم هم نیست آنقدر هم نگران
 آن باشید.  

عوارضی این‌چنین!

 دیابت دوران بارداری، دو نوع از عوارض را با خود به همراه دارد؛ بخشی از آن گریبانگیر مادر می‌شود و بخشی دیگر هم بر روی جنین اثر می‌گذارد. بالا رفتن فشارخون مادر، عفونت‌های ادراری و از همه مهمتر، پاره شدن کیسه آب و زایمان زودرس، از مهمترین تبعات دیابت حاملگی است که می‌تواند مادر را به دردسر بیندازد، اما جنین هم از تبعات آن در امان نیست و رشد بیش از حد آن، افت قند خون و کلسیم از عوارضی است که بر روی جنین رخ می‌دهد. البته که زایمان سختی که به دلیل جنین درشت برای مادر اتفاق می‌افتد هم از دیگر عوارض این دیابت است. به نظر می‌رسد که پیشگیری از آن، به تحمل همه این سختی‌ها و عواقب، حسابی می‌ارزد.  

حالا چه کنیم؟

برنامه غذایی تحت نظر متخصص و انجام فعالیت‌های ورزشی در صورت امکان، از مهمترین توصیه‌هایی است که قریب به اتفاق متخصصان به مادران باردار می‌کنند؛  توصیه‌هایی که هم در دسته پیشگیری جای دارد و هم می‌تواند در کنترل و روند کاهشی دیابت دوران حاملگی تاثیر بسزایی داشته باشد.

مثلا اینکه بهتر است خانم‌های باردار،  در برنامه غذایی خود از تمام گروه‌های غذایی استفاده و وعده‌های غذایی‌شان را در دفعات بیشتر و با حجم کمتر استفاده کنند. ضمن اینکه از مصرف روزانه مواد غذایی فیبردار مانند میوه، سبزی، حبوب و غلات سبوس دار غافل نشوند که می‌تواند اوضاع را بهتر از آنچه که هست کند. علاوه بر آن، اگر تصمیم به ورزش هم دارید، در میان ورزش‌ها، ورزش‌های هوازی مانند پیاده‌روی، بهترین انتخاب برای مادران باردار است. یک پیاده‌روی ۳۰ دقیقه‌ای، می‌تواند بخش اعظمی از سلامت دوران بارداریتان را تامین کند.