بررسی تأمین عدالت آموزشی و میزان کارآمدی کنکور

زیرنویس، گروه جامعه: آموزش همگانی و رایگان که باید همه‌ی سطوح جامعه را شامل شود، تمام رده های سنی را در بر گیرد و حیطه‌های مختلفی از بهداشت، ورزش، علم، سبک زندگی و … را تأمین کند، از بدیهیات خدمات دولت‌ها است و نهادهای گوناگون نیز باید برای رسیدن به این هدف باهم همکاری کنند.

وقتی از آموزش به شکل خاص آن و از دوران کودکی سخن به میان می‌آید وزارت آموزش و پرورش به عنوان متولی منحصر بفرد آن، پر رنگ‌ترین نقش را ایفا می‌کند. آموزش و پرورش هم تعلیم علم و دانش برای مخاطبان و هم تربیت اخلاق و مهارت آموزی را برعهده دارد که دانش آموز به عنوان جامعه هدف آن در بازه‌ی زمانی دوازده سال باید برای حضور موثر در اجتماع یا بازار کار آماده کند؛ چه دانش آموخته‌ی فنی و مهارتی باشند، چه انتقال یابنده به تحصیلات دانشگاهی.

اگر این بازه آموزشی را برای هر فرد جامعه‌ی هدف، یک طرح فرض کنیم لزوم بهره‌مندی یکسان همه مردم از آن احساس می شود و در جهت این عدالت آموزشی و آموزش رایگان قانون‌گذار تعهداتی برای دولت ها تعیین نموده که دولت ها موظف به تأمین آن هستند. با نگاهی گذرا به سیر آموزشی در مقاطع مختلف تحصیلی مشاهده می‌شود متأسفانه این مهم بدست نیامده و عدالت آموزشی تأمین و تسهیل نشده است.

به گزارش پایگاه خبری-تحلیلی زیرنویس، گواه این مطلب خارج از دولتی یا غیر دولتی بودن مدارس – که البته در همین هم تعارض منافع وجود دارد – تفکیک مدارس خاص مثل سمپاد، تیز هوشان و … در مدارس دولتی است. در صورتی که مبنا بر سیستم آموزشی یکنواختِ عدالت محور است اما تفاوت در زیر ساخت‌ها، مناطق محروم یا برخوردار، شهری یا روستایی و… به وضوح دیده شده و تمایز در محیط و امکانات آموزشی حتی در فرزندان یک زیست بوم لمس می‌گردد. نتیجه و خروجی این نوع سازوکار آموزشی فیلتری به نام کنکور شده است که با هم آمار و نتایج کنکور – سال۱۴۰۱ – را مرور می‌کنیم تا ببینیم آیا می‌توانیم عدالت آموزشی مورد ادعا را مشاهده کرد یا نه:

🔔سهم مدارس و دهک‌های مختلف از رتبه‌‌های زیر ۳۰۰۰ کنکور:

✅دهک اول، دوم و سوم (کم‌برخوردار): ۲ درصد

❌دهک ۸، ۹ و ۱۰ (برخوردارترین): ۸۰ درصد

✅دهک اول (ضعیف‌ترین): ۲ دهم درصد
❌دهک دهم (ثروتمندترین) ۴۸ درصد

✅مدارس دولتی: ۲.۳ درصد
❌مدارس غیردولتی: ۸۰ درصد

در رشته‌های پزشکی و دندانپزشکی:

✅دهک اول: ۱.۳ درصد
❌دهک ۸ و ۹ و ۱۰: ۸۶ درصد

در برق شریف:

✅دهک محروم، ۱ و ۲ و۳: صفر درصد
❌دهک ۸، ۹ و ۱۰: ۸۷ درصد
❌دهک دهم: ۶۰ درصد

🟢در رشته روانشناسی

دهک محروم: ۲.۹ درصد
دهک مرفه: ۸۰.۴ درصد “”

تأمین عدالت آموزشی و میزان کارآمدی کنکور با توجه به آمار فوق قابل تأمل بوده و می‌طلبد وکلای ملت و مدعی العموم نسبت به آن منفعلانه عمل نکرده و در تصمیمات و تغییرات آتی آن دقت نماید تا عدالت آموزشی یا رقابت آن برای همگان، خصوصاً افراد کم برخوردار منصفانه ، سهل و ممکن گردد.