حکمت عطای خداوند به کسانی که حتی او را نمی‌شناسند

 در فرازی از دعای ماه رجب می‌خوانیم «یَا مَنْ یُعْطِی مَنْ لَمْ یَسْأَلْهُ وَ مَنْ لَمْ یَعْرِفْهُ تَحَنُّناً مِنْهُ وَ رَحْمَهً»؛‌ای آن‌که به هرکه از او نخواهد و او را نشناسد نیز می‌بخشد. عطایش از روی مهربانی و رحمت است. این فراز از دعای ماه رجب اوج رحمت خداست؛ همچنان که رحمانیت و رحیمیت دو بالِ صفت رحمت خداوند هستند.

طبق روایات ما رحیم، رحمت خاص خداوند به تک تک بندگان و رحمان، رحمت عام خداوند است که شامل تمام عالم و آدم می‌شود. در اینجا به نظر می‌رسد خداوند از باب رحمانیت خویش به هر آنکه از او درخواست نمی‌کند و یا او را نمی‌شناسند، عطا می‌کند، مانند آنچه از نور خورشید به تمام مخلوقات می‌رسد و یا برف و باران که برای تمام ملت‌ها و سرزمین‌ها جاری می‌شود.

در انتهای این فراز تصریح می‌کند که این عطا‌های خداوند از باب دو صفت «حنّان» و «رحمت» خداست. حنّان را به تعطف و رقت و دلسوزی نسبت به مردم تفسیر کرده‌اند و رحمت نیز عطای بی منت خداوند به بندگانش بدون آنکه آن‌ها لایق چنین محبتی باشند، چرا که به تصریح قرآن «وَ رَحْمَتی وَسِعَتْ کُلَّ شَیْ‌ء»؛ رحمت خداوند تمام اشیاء را در بر گرفته است. (۱۵۶ اعراف) و امیرالمؤمنین علیه السلام در دعای کمیل به این صفت خداوند اشاره کرده، می‌فرماید «اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِرَحْمَتِکَ الَّتِی وَسِعَتْ کُلَّ شَیْءٍ»؛ یعنی خدایا از تو درخواست می‌کنم به واسطه رحمتی که تمام اشیاء را در بر گرفته است.

حال خداوند تمام این رحمت خویش را در وجود برترین مخلوق خویش و سید پیامبران و رسولان یعنی پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله قرار داد و خطاب به ایشان فرموده «وَ ما أَرْسَلْناکَ إِلَّا رَحْمَهً لِلْعالَمِینَ» و ماه رجب را سراسر رحمت قرار داد و رحمهً للعالمین را در این ماه رحمت مبعوث کرد تا به همگان این پیام را بدهد که تمام مخلوقات محتاج عنایات صاحب کلمه رحمت هستند؛ لذا فرمود: «اِنَّما بُعِثْتُ رَحْمَهً»؛ یعنی من تنها به خاطر رحمت مبعوث شدم. با این دیدگاه، تمام ماه رجب جریان رحمت خدا از مجرای پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و تمام نعمات سفره آن، همان سفره خوان کرم سید البشر است.

منبع: تسنیم