به گزارش زیرنویس به نقل از تسنیم، گندم به عنوان کالای استراتژیک و راهبردی است و هر ساله تعیین قیمت خرید تضمینی گندم یکی از موضوعات و مباحث چالشی بین دولت، کشاورزان و کارشناسان مختلف قرار می‌گیرد. تعیین نرخ خرید تضمینی گندم برای سال زراعی جاری نیز موافقان و مخلفان زیادی داشت، برخی معتقدند که […]
به گزارش زیرنویس به نقل از تسنیم، گندم به عنوان کالای استراتژیک و راهبردی است و هر ساله تعیین قیمت خرید تضمینی گندم یکی از موضوعات و مباحث چالشی بین دولت، کشاورزان و کارشناسان مختلف قرار می‌گیرد.
تعیین نرخ خرید تضمینی گندم برای سال زراعی جاری نیز موافقان و مخلفان زیادی داشت، برخی معتقدند که قیمت خرید تضمینی گندم باید بعد از محاسبه هزینه تمام شده و تورم در داخل کشور محاسبه شود و به آن قیمت خریداری شود.
در طرف مقابل عده‌ای معتقدند که نحوه تولید قیمت تمام شده گندم در کشور باعث می‌شود که قیمت بالا باشد و طبیعتاً اگر نگاهی داشته باشیم به قیمت‌های جهانی می‌بینیم که داریم گرانتر از قیمت‌های جهانی تولید می‌کنیم، بنابر این باید در قیمت‌گذاری به زعم این طیف از کارشناسان نگاهی به مجامع و اقتصاد بین‌المللی داشته باشیم و قیمت‌ها را از آنجا استخراج کنیم و متناسب با آن قیمت‌گذاری را داشته باشیم.
عطاءالله هاشمی رئیس بنیاد ملی گندمکاران و محمدرضا اسکندری وزیر سابق جهاد کشاورزی به عنوان مخالف و کاوه زرگران رئیس انجمن تأمین کنندگان غلات ایران موافق تعیین قیمت گندم مطابق با قیمت جهانی برای واکای این موضوع با یکدیگر گفتگو کردند که مشروح آن در ذیل مطلب آمده است.
سوال: آقای هاشمی دلیل مخالفت شما با قیمت‌گذاری براساس نرخ‌های جهانی چیست؟
هاشمی: گندم یک کالای استراتژیک و بسیار مقدس است که ستون اصلی خیمه مواد غذایی در کشور و در جهان است و لازم است با دید وسیعی به گندم در کشور و در دنیا نگریسته شود.
موضوع قیمت خرید تضمینی گندم از چهار جنبه قابل بررسی است که در چهار قسمت اشاره خواهم کرد، در اولین قسمت به موضوعاتی اشاره خواهم کرد که سه مورد دیگر را در فرصت‌های دیگر خدمتتان عرض می‌کنم.
مورد اول از زاویه مسائل سیاسی و اجتماعی کشور و جهان است. گندم یک کالای سیاسی است در جهان برای گندم به عنوان یک کالای استراتژیک، تعیین‌کننده و اساسی نگاه می‌شود یعنی کالایی است که تابع مسائل سیاسی، اجتماعی، اقتصادی موجود در دنیاست نه تنها در داخل کشور و طبیعتاً تجارت آن هم متأثر از این مسائل خواهد بود یعنی یک تجارت و یک وضعیت تجاری ثابت برای گندم در تجارت جهانی اصلاً وجود ندارد که نشان داده شد در سال‌های گذشته کوچکترین تنش‌هایی که در دنیا اتفاق افتاد ما شاهد کاهش عرضه گندم و افزایش قیمت بودیم. این از نظر مسائل سیاسی.
۳ میلیون کشاورز گندم تولید می‌کنند
دوم موضوع امنیت غذایی و امنیت سرزمینی ما است. امنیت غذایی ما بالای ۹۰ درصد از گندم تأمین می‌شود. بزرگترین شاخص قحطی در دنیا چه در گذشته و چه در آینده و چه الان موضوع گندم است یعنی می‌گویم نان هست یا نان کمیاب است و نیست. این هم از نظر موضوع امنیت غذایی.
ولی امنیت سرزمینی، الآن بالاتر از ۳ میلیون کشاورز در کشور ایران تولید گندم می‌کنند یعنی گندم می‌کارند، حضور اینها در روستاها، حضور اینها در مزارع با توجه به این که اهمیت بدهیم به تولید گندم در داخل و از داخل این را ما تهیه کنیم خودش یک امنیت سرزمینی است.
در کنارش موضوع اشتغال مستقیم و غیرمستقیم است، ما اگر اهمیت ندهیم به تولید کننده داخلی، قیمت را متناسب نکنیم، کاری کنیم که گندمکار رغبتی نشان ندهد به کاشتن گندم، شما خلاء‌ها و مهاجرت‌ها و خالی بودن سکنه روستائیان را بیشتر از حالا در نظر بگیرید که این امنیت غذایی در کنارش امنیت سیاسی و امنیت ارزی را دارد و این فصل‌الخطاب بوده، یک حکم حکومتی هم پشت سر این است.
من فرمایش مقام معظم رهبری را در تاریخ ۱۷-۰۱-۹۹ در دیدار با مسئولان خدمتتان عرض می‌کنم که ایشان فرمودند بله گاهی اوقات ممکن است که قیمت خرید گندم برای کشور و تولید گرانتر از خرید خارجی انجام بگیرد البته الآن نیست من دلایل خدمت شما ارائه خواهم داد. اما در همان شرایط تولید اولویت دارد کما این که در دنیا هم همین کار‌ها را انجام می‌دهیم یعنی دولت‌ها نمی‌گذارند که کشورشان از لحاظ گندم محتاج بیرون از کشور باشد، اینها اولین فصل از نظر بررسی، از زاویه مسائل سیاسی و اجتماعی بود که من خدمتتان عرض کردم.
سوال: آقای زرگران شما بفرمایید؟
زرگران: من می‌خواهم راجع به گندم بگویم ما بیاییم از پایه بررسی کنیم که وضعیت کاشت و داشت گندممان و برداشت‌مان نهایتاً به چه وضعی است.
فرمایش کردند آقای هاشمی که ما ۳ میلیون گندمکار داریم و چیزی من فکر می‌کنم حدود ۴ میلیون هکتار اراضی دیم تحت کشت گندم است و ۲ میلیون هکتار اراضی آبیاری درست می‌گویم آقای هاشمی حدود ۶ میلیون هکتار اراضی است. اگر این ۶ میلیون هکتار اراضی را تقسیم بر ۳ میلیون گندمکاری که ایشان فرمودند بکنیم یعنی متوسط مزارع ما ۲ هکتار است، ما در هیچ کجای دنیا مزارع ۲ هکتاری نداریم که بعد انتظار داشته باشیم که یک کشاورزی مدرن و اقتصادی در آن حوزه وجود داشته باشد.
سوال: آقای هاشمی شما بفرمایید؟
هاشمی: چون آقای مهندس روی مسائل فنی اشاره کردند من این را گذاشته بودم برای آخر فصل ولی اجباراً باید اشاره کنم.
عملکرد ۱۱ تن در هکتاری که بعضی از کشاورزان تولید می‌کنند و بعضی‌ها به ۳ تن نمی‌رسند علتش را می‌دانید چیست؟ عدم سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی.
شما کشاورزان نمونه در سراسر دوران بعد از انقلاب که انتخاب کردید کشاورزانی هستند که متمول بودند اینها با پول خودشان علم خریدند، تکنولوژی مکانیزاسیون و سایر مسائل و اینها یک درصد بسیار ناچیزی هستند، خیلی کم هستند ولی از نظر مسائل فنی که شما اشاره کردید من خوب است اشاره کنم، این موضوع را شما داشته باشید، ببینید پاشنه آشیل کشاورزی و امنیت غذایی کشور گندم است و گندم به عنوان یک محصول متعادل کننده در بحث زراعت، باغبانی و سایر بخش‌های کشاورزی است یعنی این بالانس کننده است، می‌دانید علتش چیست؟
علتش این است که ما ۵۰ درصد زیر کشت سرزمینی خودمان اختصاص دارد به گندم، این گندم است که متعادل خواهد کرد سایر محصولات را، محصولات آب‌بر، کم آب‌بر، آیش بعد هم محصولات جایگزین، امکان جایگزینی سایر محصولات سودآور در خصوص عدم توجه به گندم وجود دارد، شما قیمت تولید داخلی گندم را به فرض محال که من اعتقادی ندارم که واردات الان اشاره خواهم کرد کمتر از تولید داخلی است به فرض محال این را انجام بدهیم، شما مطمئن باشید جایگزین‌هایی پیدا خواهد شد، جایگزین‌ها کدام محصولات هستند؟
محصولاتی هستند که سودآور هستند ولی پرآب‌بر و منابع آبی و خاکی کشور را به هدر می‌دهند یعنی اگر به گندم توجه نشود محصولات دیگری جایگزین خواهد شد، محصولاتی که اصلاً برای ما شاید اهمیت آن چنانی هم نداشته باشد.
سوال: آقای زرگران این منطقی که دارید برای این که شما می‌فرمایید قیمت‌ها را به ما به جهانی نگاه کنیم و قیمت‌گذاری کنیم، چون آقای هاشمی اشاره می‌کنند که در داخل تورم داریم، هزینه تمام شده بالاست و اینها نباید این کار را انجام دهیم. شما منطق تان برای این که قیمت‌ها را جهانی محاسبه کنیم چیست؟
زرگران: مؤلفه‌هایی که کشاورز دارد طبیعتاً بذر و کود است ما قیمت کود را در چند سال اخیر شاهد بودیم از قیمت چیزی نزدیک به ۹۰۰ دلار در هر تن که امروز رسیده به زیر ۳۰۰ دلار حدود ۳۰۰ دلار. در حوزه بذر قیمت جهانی از همان گندم استفاده می‌شود، گندم قیمت کاهشی داشته است.
من عرضم این است که ما نمی‌توانیم مرز بکشیم دور کشور خودمان و بگوییم ما می‌خواهیم یک قیمت مجزا داشته باشیم، به نظر من حمایت از کشاورز باید شکل بگیرد، اما نه در قالب قیمت تمام شده، شما اگر که دولت به این تفاهم برسد که کشاورز باید ۱۷ هزار تومان دریافتی داشته باشد کشاورز گندمکار بابت هر کیلوگرم گندم، به نظر من باید قیمت گندم قیمت معقول جهانی باشد به علاوه من الآن محاسبه کردم چیزی حدود ۷ هزار و ۷۰۰ تومان به علاوه ۱۰ هزار تومان پاداش گندمکار.
هاشمی: خواهش می‌کنم آقای زرگران بفرمایند قیمت هر تن گندمی که از گمرک خارج می‌شود برود سیلو، برود مراکز آردسازی یا جا‌های دیگر چند دلار است؟ چون شما قیمت جهانی را می‌گویید، من از شما سوال پرسیدم من اصلاً دم مرز را می‌گویم.
زرگران: چرا دم مرز، مگر شما گندم‌تان را دم مرز می‌فروشید به دولت؟
هاشمی: من جایی تحویل می‌دهم که دو کیلومتر آن طرف‌تر مصرف کننده است و این خوب است و این از مزیت‌هایی است که ما اصرار داریم که باید در داخل تولید شود. شما بفرمایید گندمی که از دم گمرک خارج می‌شود من کامیوندار بارم را می‌خواهم ببرم یک استان دیگر چند دلار آب می‌خورد برای کشور این را بفرمایید؟
زرگران: من قیمت کشور روسیه را که از کشاورز خریداری کرده اعلام کردم.
هاشمی: جهانی را من می‌گویم؟ ما احتمال دارد یک مراوداتی را از نظر اقتصادی با روسیه داریم یا کیفیت گندمشان خوب نیست، برای ما گندم درجه یک که نمی‌فروشند؟ قیمت جهانی، چون در قانون گفته تجارت جهانی؟
زرگران: چرا نمی‌فروشند، روسیه صادر کننده ۱۸ درصد گندم جهان است.
هاشمی: قیمت جهانی را بفرمایید؟
زرگران: قیمت جهانی یکی است، تفاوتی ندارد.
هاشمی: چند است؟
زرگران: این نمودار است از ابتدای سال ۲۰۲۳ تا پایان آن روزی که خدمت شما هستم دیروز این را گرفتم با کورس برابری روبل به دلار ۸۵ و بر مبنای دلار ۵۴ هزار تومان بازار قیمت هر کیلو گندم در مراکز خرید در روسیه تمام می‌شود ۷ هزار و ۷۰۰ تومان.
هاشمی: من می‌گویم قیمتی که برای مصرف کننده به عنوان جی پی سی یا مصرف کننده خصوصی از درب گمرک خارج می‌شود چند دلار است این را بفرمایید؟
زرگران:گرانترین نرخ گندم وارداتی ۱۲.۵ هزار تومان است
زرگران: در اوج گرانی ۱۲ هزار و ۵۰۰ تومان بوده وارد کشور شده است.
هاشمی: شما تومان حساب نکنید شما به دلار بگویید این تجارت جهانی است.
زرگران: ۲۷۰ دلار شما الآن می‌توانید گندم را وارد کشور کنید، اما این ۲۷۰ دلار نمی‌تواند ملاک شما باشد، این ۲۷۰ دلار هزینه بارگیری در مبدأ.
هاشمی: من یک سوال ساده پرسیدم، حمل و نقل همه چیز من که مصرف کننده هستم چه دولتی چه خصوصی گندم را از درب گندم گمرک که خارج می‌کنم، بیمه‌اش، هزینه‌های حمل و نقل است اصلاً چند؟
زرگران: شما می‌خواهید هزینه فریت کشتی، هزینه تأسیسات بندری را اضافه کنید به نرخ خرید کشاورز، که این غیر منطقی است و هیچ جای دنیا این اتفاق نمی‌افتد.
هاشمی: اجازه می‌دهید من یک آماری به شما بدهم؟
زرگران: بله بفرمایید.
هاشمی: شما که می‌فرمایید ۲۷۰ دلار ببینید ما درخصوص قیمت باید استنادمان استناد منطقی و قانونی باشد، آمارمان آمار مستند باید باشد.
زرگران: شما در یک نمودار سینوسی بحث سینوس را دارید حساب می‌کنید، الآن در تیتراژ برنامه قیمت را اعلام کردند.
هاشمی: قیمت گندم وارداتی ۲۱.۵ هزار تومان است
هاشمی: الآن می‌توانید جستجو کنید، من دارم و خدمت شما هم خواهم داد. بر اساس آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران است متوسط قیمت هشت ماهه اول سال ۱۴۰۲؛ ۴۲۳ دلار بود اگر با ارز ۵۰ هزار تومانی حساب کنیم می‌شود ۲۱ هزار و ۵۰۰ تومان، درست است.
زرگران: خیر.
هاشمی: روی این آمار که نمی‌توانید شک کنید، این آمار گمرک است.
زرگران: آمار گمرک را شما نمی‌توانید ملاک قرار دهید به چند دلیل.
هاشمی: حتی اگر با ارز مرکز مبادله که ۴۳ هزار تومان حساب کنید می‌شود ۱۹ هزار تومان در صورتی که قیمت اعلامی ما الآن چند است، ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان.
زرگران: در ابتدای تیتراژ برنامه قیمت انجمن جهانی غلات خدمتتان عنوان شد الآن هم با یک جستجوی ساده فکر می‌کنم بینندگان می‌توانند به راحتی یک جستجو کنند قیمت بین ۲۶۰ تا ۲۷۰ – ۲۷۵ دلار امروز به صورت سی اف آر در بنادر کشور تخلیه می‌شود.
اما نکته‌ای که شما می‌فرمایید شما صورت مسئله را دارید عوض می‌کنید، چه ربطی به قیمت سی اف آر دارد. گندم مؤلفه‌های مختلف دارد قیمتش قیمت اکسبورگ دارد، قیمت اف او بی دارد، قیمت سی اف آر دارد شما دارید کالا را اکسپورت می‌فروشید، اما می‌خواهید قیمت سی اف آر بگیرید.
هاشمی: کشاورز مگر اکسبورگ نمی‌فروشد کشاورز سر مزرعه تحویل می‌دهد ۲ کیلومتری اش هم آنجا کارخانه آردسازی سیلو است همین گندمی که کشاورز تحویل می‌دهد امسال با ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان ان شاءالله سال آینده تحویل خواهد داد، امسال قیمت ۲۱ هزار تومان از گمرک خارج شده است.
سوال: آقای زرگران همین ۲۷۰ دلاری که اشاره کردید آمار گندم کجاست سرمزرعه؟
زرگران: سی اف آر امروز فروشندگان خارجی با نرخ امروز در بنادر ایران تخلیه می‌کنند.
سوال: یعنی داخل بندر ۲۷۰ دلار برای هر تن؟
زرگران: بله
سوال: که تقریباً می‌شود به قیمت ارز آزاد چیزی حدود ۱۴ هزار تومان؟
زرگران: بله این ماکسیمم قیمتی است.
هاشمی: من با دلیل و منطق دارم صحبت می‌کنم.
زرگران: امسال چه کسی گندم وارد کرده است آقای هاشمی؟ شرکت بازرگانی دولتی ایران.
هاشمی: و وارد کنندگان خصوصی.
زرگران: نه امسال بخش خصوصی بیش از ۴۰ هزار تن واردات نداشته است.
هاشمی: آقای زرگران گمرک که جدا نکرده، گمرک که نگفته این مال جی تی سی است یا مال شماست، گمرک هشت ماهه اول قیمت متوسط را اعلام کرده ۴۲۳ دلار این را من از خودم نمی‌گویم.
زرگران: این که نمی‌تواند مبنای محاسبه قرار بگیرد.
هاشمی: پس چیست؟
زرگران:چون خرید بازرگانی دولتی بوده.
هاشمی: یعنی اجحاف کرده بازرگانی دولتی، این طور نیست.
زرگران: سینوسی است من اول صبحتم عرض کردم آن مقداری که من به شما گفتم در یک مقاطعی افزایشی بوده است.
هاشمی: امروز قیمت گندم ۶۰۰ دلار شده.
زرگران: ما ۶۰۰ دلار که هیچ وقت نداشتیم، اصلاً چنین چیزی نداشتیم.
هاشمی: چرا، در اوج جنگ اوکراین و روسیه قیمت مگر ۶۳۰ دلار نشد؟
زرگران: نه؛ ۴۳۰ -۴۴۰ یورو خریداری شده است.
هاشمی: ۴۲۳ دلار الآن است که آرامش حاکم است.
زرگران: چقدر؟
هاشمی: ۴۲۳ دلار
زرگران: نه
هاشمی: من نمی‌گویم گمرک می‌گوید.
زرگران: شما صادر کنید اگر چنین اتفاقی در گندم تان است صادر کنید در کشور‌های حاشیه خلیج فارس شما مجوز بگیرید
هاشمی: اگر من تعهد به امنیت غذایی کشور، هیچ کاری به کشاورز نداشته باشم، متعهد به چارچوب نظام هستم و این نباشم که من باید غذای مطلق گندم را تولید کنم و قانون اجازه دهد، الآن انحصار است من نمی‌توانم صادر کنم، پارسال به صورت قاچاق تا ۲۸ هزار
زرگران: چه کسی از شما می‌خرد؟
هاشمی: خیلی می‌خرند. سال گذشته ما در خصوص کشور‌های همسایه حتی ۲۸ هزار تومان گندم به فروش رفت به صورت قاچاق، شما قیمت عراق را در نظر بگیرید، افغانستان و پاکستان را در نظر بگیرید، ببینید اینها به چه قیمت اجازه قانونی داده شود، هیچ اشکالی ندارد اجازه قانونی داده شود ما صادر می‌کنیم.
زرگران: ساختار کشور اجازه نمیدهد که گندم اگر قرار باشد یک چنین چیزی قاچاق شود یک داستانی وجود دارد شما می‌آیید در رسانه ملی عنوان می‌کنید، قاچاق گندم می‌شود در کشور اتفاق بیافتد با کامیون گندم از مرز عبور کند، گمرک و همه را به سوبله می‌کشند.
هاشمی: الآن دولت، حاکمیت یک قانونی بگذارند اجازه دهد که کشاورز گندمکار تولید کننده گندمش را صادر کند آن موقع می‌بینید که شما بازنده اصلی دولت است.
زرگران: الآن دولت دارد ۱۳ هزار و ۵۰۰ تومان از شما می‌خرد.
هاشمی: کجا؟
زرگران: از هرجا
هاشمی: شما مگر به این آمار شک دارید؟
زرگران: بله صد درصد
هاشمی: آمار گمرک یعنی الکی است.
زرگران: آمار گمرک مال متوسط گرفتید مال دورانی است که قیمت جهانی بالا بوده است.
هاشمی: آقا هشت ماه است از اول فروردین است تا آخر آبان حتی اوج تولید هم بوده.
زرگران: ما داریم راجع به امروز قیمت جهانی امروز صحبت می‌کنیم در سه ماه گذشته بازرگانی دولتی وارداتی نداشته است.
هاشمی: اوج تولید چه زمانی است؟
زرگران: اوج تولید فصل برداشت است که شما به دلیل عقب ماندگی وضعیت کشاورزی ما نمی‌توانیم بگوییم.
سوال: آقای زرگران شما نقدتان به این آماری که آقای هاشمی می‌دهند چیست، از آمار گمرک مستندات آوردند؟
زرگران: بازار جهانی در آن مقطع بالا بوده درست است به تبع جنگ روسیه و اوکراین قیمت یا افزایش بزرگی داشت که بعد از آن کم کم، قیمت در سه چهار ماه گذشته همه کالا‌ها من جمله گندم یعنی روغن، ذرت، این به راحتی از وزارت جهاد کشاورزی قابل استعلام است که قیمت امروز بسیار کاهشی بوده است.
دوم اینکه این خرید‌ها خرید‌های بازرگانی دولتی است که من اعتقاد دارم به دلیل شرایط پرداخت بد بازرگانی دولتی به هر حال، چون که کشتی‌ها می‌آیند ۶ ماه، ۸ ماه منتظر می‌مانند تا تخلیه شوند فروشنده‌های بین المللی به بازرگانی دولتی قیمت بالاتری می‌دهند به دلیل اینکه پولشان را دیرتر دریافت بکنند و این قیمت‌ها نمی‌تواند ملاک قرار بگیرد.
هاشمی: اتفاقاً موضوع خوبی را اشاره کردند؛ اولاً من یک انتقادی دارم.
سؤال: به این دو نکته‌ای که گفتند می‌پذیرید؟
هاشمی: نه من انتقاد دارم به بخش دولتی الآن باید از سازمان برنامه و بودجه اینجا حضور داشتند حتی جی. تی. سی هم باید اینجا بود می‌گفت که نه ما پولشان را می‌دادیم، گندم می‌خریدیم.
زرگران: اینها لایناپی که در بندر امام خمینی هست نشان می‌دهد که بیش از مثلاً در یک مقطعی بیش از ۴۵ کشتی در مدت‌های ۴ ماهه ما اینها را داریم منتظر ایستادند برای اینکه پولشان را دریافت بکنند.
مجری: این نکته را هم بگویم که ما هم از سازمان برنامه و بودجه و هم از وزارت جهاد کشاورزی درخواست کردیم که در برنامه حضور داشته باشند، اما به هر دلیلی نپذیرفتند که در مناظره‌ی ما در بالاتر حضور داشته باشند.
هاشمی: ما بایدیا باید مشکوک باشیم به خرید‌های جی. تی. سی که این طور نیست سازمان‌های نظارتی و امنیتی زیر ذره بین دارند اینها را می‌گذارند حتی یک روز به مراجعه اضافه از طرف سازمان بازرسی کل کشور نهاد‌های امنیتی، نهاد‌های اطلاعاتی اصلاً قابل قبول نیست اینها را به سلابه می‌کشند.
زرگران: برای همین است که آن هزینه دموراژ در این قیمت تمام شده لحاظ شده فروشنده وقتی که می‌داند که کشتی دموراژ. هاشمی: خودتان جواب خودتان را دادین. هاشمی: ما برای ۱۰ میلیون تن خریدمان بر پایه حتی قیمت ۳۰۰ دلار که شما بگویید که من قبول ندارم.
زرگران: من ۳۰۰ دلار نگفتم ۲۷۰ دلار. هاشمی: من هم می‌گویم ۴۲۳ دلار این ارزی که اگر نداشته باشیم که بدهیم شما از کشاورز داخلی ۱۵ فروردین گندمش را می‌خری آخر مهر پولش را می‌دهی مگر فروشنده‌ی خارجی این صبر را می‌کند باید دلارش را بریزی پولش را، تحویل بدهد بله. زرگران: من نمی‌دانم شما این تجارت جهانی که شما می‌کنید را کجا انجام می‌دهید ولی بسیار بیگانه است با آن چیزی که ما می‌گوییم.
هاشمی: آقای زرگران ببین بحث تجارت خصوصی در گندم حداکثر می‌شود ۳۰۰ هزار تومان که نمی‌شود این ملاک نمی‌تواند باشد اجازه بفرمایید خودتان گفتین ببین گندمکار ما این قدر نجیب است گندمش را خوب تولید می‌کند به دولت می‌فروشد ۵ ماه بعد پولش را می‌گیردیارانه‌ای که به آن وعده می‌دهند نمیدهد کدام فروشنده‌ی خارجی این ریسک را می‌کند؟ شما به من بگویید.
زرگران: قیمت را می‌برد بالا دیگر، قیمت را می‌برد بالا؛ کشاورز داخلی حرفی نمی‌تواند بزند در مورد دیر پرداخت کردن که فروشنده‌ی خارجی می‌آید این را در قیمتش لحاظ می‌کند من هم همین را عرض می‌کنم به همین دلیل که آن لحاظ می‌کند این قیمت گمرک نمی‌تواند ملاک قرار بگیرد.
هاشمی: مگر می‌شود مثلاً گندم روی کشتی ۴ ماه روی دریا باشد یا در گمرک؟
زرگران: شما از سازمان بنادر لیست لاین آپ‌ها را اگر که بگیرید من اینجا دارم خودم دارم می‌خواهم نشان بدهم. من چند ثانیه‌ای را وقت می‌خواهم که مستندات. سؤال: خب آقای هاشمی نظرتان راجع به نظرات دیگر مخالفان چی هست؟
هاشمی: من کاملاً احساس می‌کنم که نظریات آقای زرگران منطبق بر نظریات آقای منظور است توجه فرمودین ببینین سومین موردی که ما در خصوص قیمت گذاری گندم باید به آن توجه بکنیم از اینجا بررسی بکنیم مسائل قانونی مرتبط با تعیین قیمت است که ۴ شاخص برای آن گذاشتند.
هزینه ی واقعی تولید است من تولیدکننده ی گندم در کشور با میزان بارش متوسط ۲۲۰ میلی متر تولید می کنم در صورتی که همان گندمی که آقایان ادعا دارند که به قیمت ارزان به ما می‌فروشند با متوسط ۷۵۰ میلی متر دارد تولید می‌شود.
اجازه بفرمایید کشتی گیر ۶۰ کیلویی را می‌خواهید بفرستید روی تشک کشتی با یک کشتی گیر ۱۲۰ کیلوگرم کشتی بگیرن آنها حمایت‌های آشکار و پنهان دارند از کشاورز که این اصلاً انحراف ایجاد می‌کند در بحث تجارت دانی، قیمت هزینه تولید شده که یکی از معیار‌های تعیین قیمت است ما بخش دولتی را گذاشتیم کنار این جدول، جدول بنیاد ملی گندمکاران از ۲۸ استان گندم خیز است برای سال ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳، برای ۱۴۰۲ قیمت ۱۷ هزار و ۴۰۱ و ۴۰۲ که الآن به قیمت ۱۵ هزار تومان خریداری کردیم.
آقای زرگران، برآورد قیمت بنیاد ملی گندمکاران هر کیلو ۱۷ هزار و ۲۰۰ تومان برای کشاورز آب خورد، اتاق اصناف کشاورزی هم ۱۶ هزار ۹۱۰ تومان برای سال آینده که الآن اعلام شده ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان برآورد مشترک بنیاد ملی گندمکاران با اتاق اصناف کشاورزی که اینها به صورت مویرگی در کشور اعضاء دارند و از آنها قیمت واقعی را می‌گیرند ۲۰ هزار و ۹۰۰ تومان است این از شاخص هزینه ی تولید که قیمت گذاری قانون است دیگر قانونگذار گفته که قیمت گندم با ۴ شاخص باید مشخص بشود.
هزینه تولید که خدمتتان عرض کردم دومین مورد بر اساس نرخ تورم اعلامیاز طرف مرکز آمار است یا بانک مرکزی یعنی قیمت پایه گندم را در نظر می‌گیریم نرخ متوسط تورم سالانه‌ی اعلام شده از طرف مرکز آمار ما اعلام می‌کنیم قیمت پایه ۱۳ هزار تومان، آقای منظور گفتند ۳۵ درصد در صورتی که ما قبول نداریم.
الآن تورم ما بالای ۴۶ درصد است حتی آن ۳۵ درصد را ما اعمال کردیم رسیدیم به ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان که باید تجدید نظر در آن انجام بگیرد سومین مورد حفظ رابطه‌ی مبادلاتی است، ما بگوییم سال ۹۵ با تحویل چند تن گندم یک کشاورز می‌خرد یک تراکتور بخرد که الآن آخرین مورد هزینه ی تمام شده‌ی محصول مشابه وارداتی است آقای منظور مراجع دولتی و شما که به عنوان مدافع واردات گندم هستید قیمت دلار واقعی ۵۰ هزار تومان را روی آن سرکوفت می‌زنید می‌گوییم ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان یعنی آن بیت المال ۵۰ هزار تومانی را به اصطلاح می‌دهد به کشاورز خارجی.
زرگران: من ابتدا بگویم که موارد را خدمت شما نشان دادم و به دلیل آن هزینه دموراژی که به شما مستنداً نشان دادم قیمتی که ایشان اشاره کردند پایهی گمرکی به همان دلایل قابل استناد نیست و خواستم که بینندگان هم در جریان باشند، اما من آقای هاشمی عنوان می‌کنند صرفاًیک طوری صحبت می‌کنند که مثل اینکه تمام جامعه ما این ۳ میلیون نفری که گندمکار هستند.
در حالی که ما یکی از اقشار زحمتکش و قابل احترام کشور ما هستند گندمکارها، بخش‌های دیگری داریم که شاید از طبقه‌ی ضعیفتری از آنها قرار داشته باشند ما از ۱۰ میلیون تن گندممان مصرفمان، ما از ۱۰ میلیون تن گندمی که داریم ۲ میلیون تنش مصرف صنف و صنعت است یعنی کالا‌هایی مثل ماکارونی، مثل بیسکویت، مثل نان‌های حجیم با این آرد صنف و صنعت تهیه می‌شود که افزایش قیمت‌های گندم اثر مستقیم دارد روی افزایش آنها؛ یعنی اگر که ما ملاکی را روی قیمت داخل روسیه در نظر بگیریم ۷ هزار و ۷۰۰ تومان است شما یک ضریب مثلاً ۴ ـ ۵ هزار تومانی مان آن چیزی که الآن افزایش پیدا می‌کند.
یعنی آردش درمی آید ۱۱ ـ ۱۲ هزار تومان فوقش ۱۳ هزار تومان ماکارونی اش در می‌آید کیلویی ۱۵ ـ ۱۶ هزار تومان با قیمتی که آقای هاشمی می‌گویند ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان هم که در نظر یعنی شما داریدیک نسخه‌ای می‌پیچی که برای یک قشر بزرگی از جامعه یک سفره‌ی کوچکتری ایجاد بشود به دلیل اینکه می‌گوید که آقا دولت بیاید از این ۳ میلیون نفر حمایت کند، دلیل درخواست شما عدم بهره وری در تولید کشاورزی ایران است.
خودتان هم من فکر می‌کنم قبول داشته باشید که برداشت مثلاً یک و نیم تن، دو تن در هکتار اصلاً قابل قبول نیست از طرف دیگر من می‌خواهم توضیح بدهم که کمک‌هایی که دارد الآن در حال حاضر به جامعه‌ی گندمکار کشور می‌شود شما آب کشاورزی تان نسبت به سایر کشور‌ها بسیار ارزان قیمت است یعنی آب رایگان مملکت را دارید با کشاورزی می‌کنید کود قیمت بازار نه مجانی نمی‌دهند ولی هر لیتر ۴۰ تومان می‌دهند.
شما قیمت آب را در دنیا مقایسه بکنید ببینید که قیمت آب کشاورزی ۴۰ تومان در کجای دنیا ما همچنین چیزی داریم؟ قیمت کودتان قیمت کودی است که خدمات حمایتی می‌دهد در حالی که عمده‌ی کشاورزی دنیا دارند کود را از ایران دریافت می‌کنند می‌برند با همان هزینه‌های تراکتور گرانتر دستشان می‌رسد و قیمت تمام شده‌ی بیشتری خواهند داشت.
نباید بخواهید قیمت گندم افزایش پیدا کند به تبع آن آرد و ماکارونی و بیسکویت هم افزایش پیدا بکند و سفره‌ی مردم را کوچکتر بکنید من خواهشم این است که در درخواست هایتان در احقاق حقوقتان سایر اقشار جامعه را هم در نظر بگیرید.
وزیر سابق وزارت جهاد کشاورزی: قیمت هر تن گندم تا هزار و ۵۰۰ دلار نیز بالا رفته بود!
سؤال: یک نکته قبل از اینکه شما فرمایشتان را بفرمایید آقای اسکندری وزیر پیشین جهاد کشاورزی هم روی خط ارتباطی ما آمدند، آقای اسکندری شما بفرمایید که نظرتان چیست؟
اسکندری: ببینید من این عزیزان که دارند با هم بحث می‌کنند من فکر می‌کنم از کشاورز حمایت صورت الآن نمی‌گیرد چرا؟ چون ما در بازار جهانی قیمت واحد گندم نداریم که بگوییم قیمت گندم در اصل این هست گندم یک رنج قیمتی دارد از به قول معروف ممکن است ۲۰۰ دلار باشد تا هزار و ۵۰۰ دلار هر تنش، در نتیجه ما موقعی که می‌آییم می‌گوییم گندم باید ببینیم کیفیت گندم ما در آن درجات گندمی که در جهان است به چه قیمتی است؟
زرگران: آقای اسکندری این قیمت هزار و ۵۰۰ دلار بابت هر تن گندم را شما از چه رفرنسی می‌فرمایید؟
اسکندری: ببینید من این را دارم بحث می‌کنم می‌گویم گندم در بازار جهانی قیمت‌های مختلف دارد از گندم خوراک دام شروع می‌شود تا بیاید مرز قیمت خوراک انسانی و بعد شما از گندم نرم داریم گندم سخت داریم.
زرگران: ما داریم راجع به گندم کلاس ۳ که در ایران تولید می‌شود صحبت می‌کنیم و قیمت‌های عنوان شده توسط بنده هم همین.
اسکندری: ببینید گندم کلاس ۳ است یک زمانی که بنده مجری طرح گندم بودم گندم ما را آن موقع مقایسه کردیم با گندمی که در بازار جهانی است گندم تولید داخل ایران در رنج ۵۰۰ ـ ۶۰۰ دلاری بود شما مرتب می‌گویید گندم ۲۷۰ دلاری، این گندم ۲۷۰ دلار قطعاً شما گندم خوراک دام پیدا کنید بله در همین قیمت است خوراک انسانی بخواهید بیاورید گندم سخت را شما به چه قیمتی وارد کشور می‌کنید؟
قطعاً گندم خوراک گندم سخت که در کارتون‌های ماکارونی استفاده می‌شود قیمت بالایی دارد شما نمی‌توانید کشاورز را دقیقاً ما در برهه های مختلف دیدیم هر وقت تولید داخل می‌خواست رونق بگیردیک تفکر می‌آید تولید داخل را می‌زند.
قیمت جهانی، قیمت جهانی گندم می‌گویند در قیمت‌های مختلف است قیمت ثابت ندارد قیمت ثابت ندارد گندم که بگوییم آقا متوسط آن ۲۷۰ دلار است شما قطعاً متوسط بیش از اگر ما بخواهیم گندم با کیفیت بیاوریم که نوعی هم که مردم با کیفیت باشد گندم قطعاً بالای ۴۰۰، ۵۰۰ دلار است.
در بازار جهانی بعد آن را شما باید مقایسه کنید با تولید داخل اینکه بیایی گندم داخل را بکوبید کجا گندم ما گندم آبی ما یک تن یا دو تن است قطعاً الآن متوسط تولید گندم آبی ما بالای ۴ تن است کشاورز‌های نمونه‌ی ما بالای ۱۰ تن در هکتار گندم برداشت می‌کنند این که شما مرتب بیایید تخریب بکنید کشاورز را مرتب بیایی بگویید آقا بعد به بهانه‌ی اینکه آقا قیمت رفته بالا به هر حال اگر ما بر مبنای دلار بخواهیم محاسبه کنیم الآن دلار آزاد هر مقدار هست.
زرگران: آقای اسکندری من قیمت‌های جهانی را بر مبنای درصد پروتئین خدمتتان عرض می‌کنم قیمت گندم با پروتئین ۱۰ و نیم که پایه کمتر از آن قیمت دامی می‌شود، قیمت فوب امریکای آن ۲۲۲ دلار است قیمت گندم با پروتئین ۱۱ و نیم قیمت فوب آن ۲۳۵ دلار است برای هر تن و قیمت پروتئین ۱۲ و نیم که بالاترین می‌شود گفت به غیر از گندم گلستان و خوزستان ما هیچ گندمی ما مرغوب‌تر از این نداریم در کشورمان ۱۲ و نیم هستش ۲۴۸ دلار قیمت فوبش هست.
اسکندری: ببینید وقتی که ما می‌گوییم که آقا گندمی با پروتئین ۱۱ و نیم یا ۱۲ ایشان اشاره کرد ۴۸۰ دلار است دیگر؟
مجری: نه ۲۷۰ دلار گفتند.
زرگران: ۲۲۲ دلار است. اسکندری: ۲۲۲ دلار را ده و نیم تا گفتند. قیمت جهانی را گفتم من بحثم این است که حالا ببینید قیمت‌هایی که ایشان الآن اشاره می‌کنند من الآن آن چیز در اختیارم نیست من می‌گویم آقا سه تا قیمت نیست گندم قیمت، ببینید قیمت فوب را اشاره کردند می‌گویند قطعاً گندم دامی است که ۲۲۵ دلار است.
زرگران: آقای اسکندری اگر اجازه هست من یک توضیح و یک سؤال از خدمت شما بکنم به عنوان پیشکسوت این حوزه؛ آیا در دنیا گندم را به صورت کلاس بندی شده بر اساس میزان پروتئین و گلوتنش خریداری می‌کنند یا خیر؟
اسکندری: شما گندم یک کیفیت دارد حالا اجزای کیفیت ممکن است چیز‌های مختلف باشد بستگی دارد.
زرگران: بر اساس میزان پروتئین گندم، گندم به ۴ گروه کلاس ۱، ۲، ۳، ۴ کلاس بندی می‌شود و گندم دامی، فرمایش شما دلالت بر همین دارد من سه تا از این کار را نشان دادم به خدمت مجریبرنامه، اما در مورد نکته‌ای که وجود دارد من می‌خواهم شما که به عنوان یکی از متولیان خرید گندم بودید سؤال کنم از شما آیا در کشور ما همه‌ی گندم‌هایی که تولید می‌شود داراییک کیفیت مرغوب و درجه ۱ هستش آیا ما در بهترین شرایط دنیا وقتی که بررسی می‌کنیم گندم دامی وجود دارد ما تنها کشوری هستیم که کشاورزان مدعی هستند که ما گندم دامی تولید نمی‌کنیم همه کشاورز‌های ما باید ۱۳ هزار یا ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان از دولت پول بگیرند بابت گندمشان.
اسکندری: ببینید همین طور یک چیزی را به کشاورزان نسبت ندهید شما موقع خرید که می‌شود گندم در حساب رنج‌های مختلف از کشاورز داخلی خیرات می‌شود آنجا ببینید بر مبنای افت مفید و افت غیرمفید بر مبنای آن جدول قیمت تعیین می‌شود.
زرگران: آقای اسکندری افت مفید و غیرمفید در هر کلاس گندمی وجود دارد من سؤالم چیز دیگری است می‌گویم ما آیا گندم کلاس ۱ داریم؟ که داریم در استان‌های گلستان و خوزستان، آیا گندم کلاس ۴ داریم؟ بله در برخی از استان‌های غربی مان داریم چرا دولت دارد گندم کلاس ۴ را، گندم کلاس ۱ را به یک قیمت و تضمینی می‌خرد.
اسکندری: نه این طور نیست که با یک قیمت می‌خرد.
هاشمی: آقای زرگران ما جدول پاکی را داریم، شما فرمودی ۱ میلیون و ۷۰۰ هزار تن، نه نوسان ندارد، آقا ظرفیت کارخانجات ماکارونی ما مگر بالاتر از ۷۰۰ هزار تن است، اجازه بدهید نان حجیم همه شان را جمع بکنید به ۱ و نیم میلیون تن هم نمی‌رسد نمی‌رسد نه آمار دادیم ضمناً سیلوداران، کارخانجات آردسازی، انجمن کارخانجات ماکارونی همه شان الزام دارند شما از آقای دکتر ملک بپرسین می‌گفت آقای هاشمی من حاضرم ۱۰ درصد بالاتر از قیمت خرید تضمینی گندم از خود کشاورز بخرم، نه می‌دانی علتش چیست؟
آن گندمی که شما می‌خرید در گمرک در بندر داریم پیاده اش می‌کنیم اگر کسی آنجا باشد تا ۱۰ دقیقه آن طرفش را نمی‌تواند ببیند گندم درجه ۱ که به شما نمی‌دهند درجه ۲ هم نمی‌دهند، گندم درجه ۵ به شما می‌دهند. قیمت فوب در امریکاست.
گندمی که درب گمرک تخلیه می‌شود یک کیلومتر آن طرفترش کشاورز من هم تولید می‌کند قیمت شما نباید رو به امریکا باشد قیمت اعلامی شما باید قیمت گمرک باشد که گفته ۴۲۰ دلار دومین مورد، ببینید شما فرمودین آب مجانی است، کجا مجانی است، هزینه استحصالات
زرگران: من می‌خواهم از شما خواهش کنم از آقای دکتر کلانتری به عنوان پیشکسوت این حوزه در مورد آب سؤال کنیم و ببینید که آیا این قیمت آب ارزان و رایگان هست یا نیست؟
هاشمی: شما من دکتر کلانتری را به عنوان یک عامل بخش کشاورزی صد درصد همه قبول دارند درست است می‌دانیم موضوع چی هست که شما مثل دولتمردان فکر می‌کنید علتش این است که جنابعالی و دولتمردان می‌خواهند هزینه حمایت از مصرف کننده را از جیب من کشاورز بدهند توجه فرمودین ماکارونی گران می‌شود راهکارش می‌دانید چی هست؟ الآن انجمن کارخانجات ماکارونی می‌توانید بپرسین خودشان راغب اند به قیمت آزاد از کشاورز بخرند.
زرگران: تمام وارد کننده‌های گندم امسال گندمشان توسط جی. تی. سی به نحوی می‌شود گفت دریافت شد و وجوهش پرداخت نشده به آنان.
هاشمی: شما تفکرتان این است که هزینه حمایت از مصرف کننده را باید کشاورز بدهد که این امکان ندارد می‌دانید چرا.
زرگران: ابداً من می‌گویم کشاورز باید به حق خودش قانع باشد و عدم و نفی خودش را به دلیل پایین بودن بهره وری از جیب مردم و از جیب مصرف کننده نخواهد.
هاشمی: آقای زرگران ببینید حتی این ۲ میلیون تن شما که من قبول ندارم که بیش از ۱ و نیم میلیون تن نیست درست است این رامی دانید کارخانجات به صنف و صنعت چی می‌گوید؟
می‌گوید آقا من حاضرم ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان شما قیمت گذاشتین این را ۱۹ هزار و ۵۰۰ تومان بخرم منتهی سازمان حمایت از مصرف کننده نباید من را تنگنا بگذارد ما در چنین مواردی آقای مهندس من با کارخانجات ماکارونی قرارداد بستیم ۱۰ درصد بالاتر از قیمت خرید تضمینی این را خریدند از کشاورزان به قیمتی که دادند یکی از کارخانجات ماکارونی را ۸ میلیارد تومان جریمه کردند شما هزینه ی حمایت از مصرف کننده را انتظار دارین من بدهم دولت باید بدهد.
با افزایش بهره وری درآمد کشاورزان دو برابر می‌شود
زرگران: امیدواریم که کشاورزی داخلی ما به سمت کشاورزی در مقیاس‌های بزرگتر برود اینها وظایفی است که متولی گندم باید این کار را انجام بدهد که کشاورز به حقوق خودش برسد کشاورز زمانی که بالاخره اینها وقتی که شما می‌فرمایید گندم یک کالای سیاسی و استراتژیک است که من اعتقاد ندارم، چون ذرتش دارد سالانه ۱۰ میلیون تن می‌آید هیچ وقت هم مشکلی در کشور نبوده ولی به هر حال اگر این اتفاق بیفتد و کشاورزی ما به سمت حرفه‌ای شدن به سمت به روز شدن، استفاده از تکنولوژی های روز دنیا برود این دو تن در هکتار شما تبدیل می‌شود به ۵ تن و کشاورز درآمدش می‌شود.
هاشمی: شما به عنوان مصرف کننده و وارد کننده یک بار آمدین گفتین که من با این کشاورز قرارداد ببندم؟ اما این کار را نکردید.
دولت گندم را بالاتر از قیمت های جهانی می‌خرد
زرگران: دولت گندم را در داخل کشور فراتر از قیمت جهانی می‌خرد؛ بنابراین هیچ کشاورزی کالایش را نگه نمی‌دارد همیشه می‌گویند کشاورز گندمش را چون از نرخ راضی نیست نگه داشته و به دولت نفروخته است اما ۴ ماه بعد هیچ کسی هم نمی‌داند این گندم کجا می رود ؛ هیچ اتفاقی نمی‌افتد گندمی که شما تولید کردید ۱۰ و نیم میلیون تن بوده در سال گذشته به علاوه چیزی حدود ۱ میلیون تن برای بذر کشاورز نگه داشته شده است.
