فصل گذشته ریکاردو ساپینتو به لطف داشتن مهره‌های هجومی و تکنیکی، توانست فوتبال زیبایی ارائه دهد اما دست استقلال در پایان فصل از گرفتن جام کوتاه ماند! استقلال ساپینتو با محمد محبی و مهدی قایدی دو وینگر ویرانگر بوشهری، قادر بود دروازه هر تیمی را باز کند اما قانون نانوشته فوتبال می‌گوید: تیمی قهرمان لیگ […]
فصل گذشته ریکاردو ساپینتو به لطف داشتن مهره‌های هجومی و تکنیکی، توانست فوتبال زیبایی ارائه دهد اما دست استقلال در پایان فصل از گرفتن جام کوتاه ماند!
استقلال ساپینتو با محمد محبی و مهدی قایدی دو وینگر ویرانگر بوشهری، قادر بود دروازه هر تیمی را باز کند اما قانون نانوشته فوتبال می‌گوید: تیمی قهرمان لیگ می‌شود که کمتر گل بخورد!
اما باشگاه استقلال برای انتخاب جانشین ساپینتو سراغ مردی رفت که به خوبی می‌تواند قانون نانوشته مورد اشاره فوق را تعریف کند. در نهایت نکونام کار خود را آغاز کرد، با انرژی و انگیزه زیاد اما دست‌هایی که هر روز خالی‌تر از دیروز شد. مهدی قایدی و محمد محبی دو ستاره استقلال، این تیم را به مقصد امارات و روسیه ترک کردند و در ادامه رافائل سیلوا نیز جدا شد. عارف غلامی‌دیگر مهره اصلی استقلال ساپینتو نیز از نظر مالی با آبی‌ها به توافق نرسید و… خلاصه آن که جواد نکونام، تیمش را بدون این ستاره‌ها تحویل گرفت.
با این مقدمه می‌خواهیم برویم سراغ تحلیل تاکتیکی تیم جواد نکونام و ببینیم که استقلال کم ستاره چطور تبدیل به تیمی صدرنشین و مدعی شد.
اول؛ تغییر سیستم
جواد نکونام فصل را با سیستم ۱-۳-۲-۴ آغاز کرد. این سیستم اما نیاز به وینگرهای سرعتی و تکنیکی در حد محمد محبی و مهدی قایدی داشت. جواد نکونام اما خیلی زود متوجه شد با این سیستم نمی‌تواند در لیگ برتر موفق باشد چرا که وینگرهایی در حد دو ستاره بوشهری در اختیار نداشت و بنابراین هوشمندانه به دفاع سه نفره روی آورد. سیستم دفاعی که بعضی آن را تمام شده و به گذشته نسبت می‌دادند ولی سرمربی استقلال از سر ناچاری به آن روی آورد. او اولین بار از سیستم ۲-۵-۳ در دیدار حساس برابر سپاهان در نقش جهان استفاده کرد و نمایش بسیار خوبی هم داشت. چه بسا اگر اشتباه کوپال ناظمی‌داور مسابقه (به گواه اغلب کارشناسان داوری) در عدم اعلام خطا روی ارسلان مطهری در محوطه جریمه استقلال، پیش از پنالتی سپاهان نبود، تیم نکونام حداقل یک امتیاز از اصفهان به تهران سوغات می‌آورد.
جواد نکونام نیز با استفاده از این سیستم و اجرای درست آن در اولین قدم به خط دفاعی پر حفره استقلال حتی در فصل گذشته) ثبات بی نظیری بخشید. حضور روزبه چشمی، ایمان سلیمی‌و محمدحسین مرادمند در مرکز دفاع و دو وینگ بک در کنار آنها که با وجود تغییر در ترکیب بیشتر یامگا و جعفر سلمانی (ابوالفضل جلالی) بازی می‌کنند که نقش اساسی این دو در ترکیب نکونام حیاتی به نظر می‌رسد. این سیستم و جای گیری که در موقعیت دفاع به ۵ نفره تغییر پیدا می‌کند به سختی نفوذ پذیر می‌شود. مدافعان مرکزی مایل به کناره‌ها در یک همکاری با وینگ‌بک‌ها هم دیگر را پوشش می‌دهند و عملا وینگرهای تیم حریف را از کار می‌اندازند و این دفاع ۵ نفره در مقابل سانتر و شوت تیم حریف باعث برتری عددی می‌شوند. این موضوع یکی از دلایل سخت گل خوردن استقلال در لیگ بیست و سوم بوده است. هرچند در دیدار با هوادار ایمان سلیمی‌و خط دفاع استقلال در نیمه اول یکی، دو اشتباه بد داشتند اما با صحبت‌های بین دو نیمه، تغییراتی که در ترکیب استقلال انجام شد و البته پا به توپ شدن‌های روزبه چشمی‌و بالاتر بازی کردن، این تیم در نیمه دوم عملکرد بهتری در امور دفاعی نشان داد.
دوم؛ وینگ بک به جای فول بک!
در سیستم کنونی استقلال و جواد نکونام، کوین یامگا، صالح حردانی، ابوالفضل جلالی و جعفر سلمانی فقط وظیفه رفت و برگشت فراوان به حمله و دفاع را نداشته و باید بتوانند کارهای ترکیبی انجام دهند. سرمربی استقلال با تیزهوشی از مدافعان کناری خودش در نقش وینگ بک استفاده می‌کند تا کمبود وینگر در تیمش را جبران کند. وینگ‌بک‌های استقلال اجازه دارند مدافعان حریف را دور زده و حتی به محوطه هجده قدم تیم مقابل نفوذ کنند. ابوالفضل جلالی که در نیمه دوم بازی با هوادار به عنوان تعویضی وارد زمین شده بود، نمونه بارز یک وینگ بک کامل و مورد نظر جواد نکونام را ارائه داد.
سوم؛ مثلث جادویی!
زیبرنیک نفس، سعید مهری و آرش رضاوند مثلث جادویی خط میانی استقلال را تشکیل می‌دهند. زیبرنیک نفس که بیشتر نزدیک به دفاع بازی می‌کند وظیفه انتقال توپ از دفاع به حمله را به دوش می‌کشد. آرش رضاوند نسبتا تکنیکی هم قادر است این وظیفه را برعهده بگیرد و این دو بیشتر در تخریب بازی تیم حریف تخصص دارند. سعید مهری را هم باید به این جمع افزود که هم هافبکی دونده به شمار می‌رود و هم قادر است مهاجمان تیمش را تغذیه کند. ویژگی این سه هافبک آبی پوش که مهدی مهدی پور را نیز پشت سرخود می‌بینند، این است که مکمل یکدیگر به شمار می‌روند. خیال جواد نکونام که خود سال‌ها فرمانده خط میانی تیم ملی و اوساسونا در لالیگا بوده، از این بابت کمی‌راحت است. مهدی مهدی پور که به عنوان بازیکن تعویضی در نیمه دوم وارد زمین شد، استاد مسلم نواختن ضربات کاشته، کرنر و ایستگاهی است و کمک کرد استقلال در نیمه دوم سوار بازی شده و خطرات بیشتری روی دروازه علیرضا حقیقی و تیم هوادار ایجاد کند.
چهارم؛ بازی با دو مهاجم
نکته دیگری که به مرور در طول فصل تغییر کرد؛ اضافه کردن یک مهاجم دیگر به عنوان مهاجم مکمل به خط حمله استقلال بود. مهرداد محمدی که به تیم ملی دعوت شد و عملکرد مناسبی هم به نمایش گذاشت، به عنوان وینگر نتوانست انتظارات را برآورده کند اما با کوچ به خط حمله تبدیل به یک ستاره شد. محمدی به عنوان زوج مکمل آرمان رمضانی (یا ارسلان مطهری) توانسته است کمک بیشتری به تیمش کند و کمی‌از دغدغه‌های جواد نکونام بکاهد. او با زدن ۲ گل و گرفتن یک پنالتی در دیدار با تیم هوادار، در حد یک فوق ستاره ظاهر شد تا جواد نکونام در نشست خبری او را با بهترین‌های دنیا مقایسه کند.
پنجم؛ جواد نکونام
این خلاصه‌ای بود از عملکرد تحسین برانگیز مربی خوش فکر کشورمان بود که باعث انقلابی در تیم کم ستاره (شاید هم بدون ستاره!) استقلال شده است. جواد نکونام تیمی‌ساخته است که می‌تواند هر تیم یا رقیب پرستاره‌ای را شکست دهد، کامبک بزند و با دردسر مواجه کند. حالا به نظر می‌رسد جواد نکونام و شاگردانش با روحیه جنگندگی و کار تیمی، توانسته باشند توجه هواداران و لیگ برتر را به خود جلب کرده و تحسین برانگیز ظاهر شوند.
فوتبال 
پرسپولیس
استقلال
