در نشستی با موضوع مسئله‌شناسی سواد رسانه‌ای در ایران، بر آموزش سواد رسانه‌ای و موضوعات مرتبط از جمله هوش مصنوعی تاکید و در عین حال مطرح شد، همگانی‌سازی سواد رسانه‌ای، با مسائل و چالش‌های فراوانی مواجه است که عمده آنها البته گریبان‌گیر کل نظام آموزشی کشور و برخی نیز چالش‌های اختصاصی ترویج سواد رسانه‌ای است.
به گزارش زیرنویس وبه نقل از روابط عمومی، دانشگاه سوره با همکاری سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی (ساترا) و انجمن سواد رسانه‌ای ایران، نشست مسئله‌شناسی سواد رسانه‌ای در ایران را برگزار کرد.
محمدصادق افراسیابی، معاون کاربران و تنظیم‌گری اجتماعی ساترا، تاکید کرد: در این نشست عزیزانی هستند که به مسئله‌شناسی سواد رسانه‌ای خواهند پرداخت. اینکه ما درباره چه چیزی صحبت می‌کنیم و اولویت سواد رسانه‌ای چه چیزی است، از جمله مسائلی است که باید به آن پرداخت.
وی ادامه داد: ما با زمان و امکانات محدود مواجه هستیم، بنابراین با این شرایط باید به میزان زمانی که حل مسائل در آن زمان میسر می‌شود توجه کنیم که مهم‌ترین مسئله و اولویت ما در کوتاه‌مدت، میان‌مدت و درازمدت چیست. اگر مسئله‌شناسی و اولویت‌شناسی انجام نشود با گذشت زمان متوجه خواهیم شد که علی‌رغم کارهایی که انجام شده، مشکلی برطرف نشده است.
افراسیابی با اشاره به مصوبه کمیسیون عالی ارتقای محتوا در فضای مجازی با عنوان الزامات ارتقای سواد فضای مجازی گفت: هر پلتفرم یا سکویی که در رسانه فعالیت دارد باید به نحوی در افزایش سواد رسانه‌ای کمک کند.
در همین شبکه‌ها و پلتفرم‌ها باید حقوق مخاطب و کاربر به او گفته شود. باید فرصت‌ها و تهدیدهایی را که استفاده از آن سکو برای مخاطب دارد، خود آن سکو به مخاطب بیان کند. برای نمونه سکوهای نمایش فیلم باید به روشنی بیان کنند که با تماشای یک سریال ۲۰ قسمتی چه میزان اینترنت مصرف خواهد شد. باید جزئیات هر چیزی شفاف به مخاطب گفته شود.
وی آگاه‌سازی کاربران از حقوق، مسئولیت‌ها و پیامدهای استفاده از خدمات و محتوای فضای مجازی، اطلاع‌رسانی شیوه درست استفاده از خدمات و رده‌بندی سنی محتوای سکوها، آگاه‌سازی اولیا و مربیان از نحوه نظارت بر فعالیت‌های جوانان و نوجوانان، اطلاع‌رسانی با اخذ مجوز برای دسترسی به داده‌ها و کارافزارهای مخاطبان در هنگام استفاده از پلتفرم یا سکو، تدوین و انتشار منشور اخلاقی حرفه‌ای و ثبت پیگیری شکایات و انتقادات مخاطبان را مهم‌ترین وظایف سکوها و پلتفرم‌ها برای افزایش سواد فضای مجازی عنوان کرد.
آموزش سواد رسانه‌ای به رشد تفکر انتقادی کمک می‌کند.
محمدمهدی مومنی‌ها ـ مدیرکل توسعه شبکه تنظیم‌گران اجتماعی ساترا نیز با اشاره به گسترده بودن بحث سواد رسانه‌ای گفت: در جامعه آموزش سواد رسانه‌ای به رشد تفکر انتقادی و مشارکت فعال در فرهنگ رسانه‌ای کمک می‌کند.
مومنی‌ها با تأکید بر ضرورت گفتمان‌سازی و ترویج بعد اجتماعی تنظیم‌گری گفت: یکی از اهداف ساترا، آگاه سازی جامعه از ضرورت تنظیم‌گری صوت و تصویر در فضای مجازی و ارتقای سواد رسانه‌ای جامعه است.
وی با تاکید بر اهمیت شناخت هوش مصنوعی گفت: امروزه می‌توان کاربردهای هوش مصنوعی را در زندگی روزمره مشاهده کرد، زیرا قدرت محاسباتی هوش مصنوعی بسیار گسترده و عظیم است. البته این موضوع را نیز باید در نظر بگیریم که مغز انسان قابلیت این را دارد که در بسیاری از جنبه‌ها مجموعه داده‌هایی بسیار وسیع‌تر و روش‌هایی بسیار بهینه‌تر را به کار بگیرد.
مومنی‌ها گفت: با گسترش هوش مصنوعی به مرور تعدادی از شغل‌ها در معرض خطر حذف شدن قرار می‌گیرند. تحقیقات نشان داده بسیاری از کارهایی را که افراد در یک روز کاری عادی می‌کنند، می‌تواند با هوش مصنوعی خودکار انجام شود، برای نمونه ترجمه متون و کتب را می‌توان به هوش مصنوعی سپرد.
وی افزود: امروز افراد زیادی در دنیای تکنولوژی درخصوص تهدیدهای هوش مصنوعی اعلام خطر کرده‌اند که با گسترش نقش هوش مصنوعی در زندگی انسان، مدارس و نظام‌های آموزشی بیش از هر مجموعه‌ای در خطر و تحت تأثیر هوش مصنوعی خواهند بود.
این مدرس سواد رسانه‌ای همچنین تاکید کرد: سیستم‌های آموزشی مبتنی بر هوش مصنوعی آموزش‌های شخصی‌سازی‌شده‌ای برای کاربران خود فراهم می‌کنند. این سیستم‌ها می‌توانند تشخیص دهند که دانش‌آموز مورد نظر در چه زمینه‌هایی اطلاعات لازم را دارد و در چه زمینه‌هایی نیاز به آموزش دارد. در نتیجه مطابق با نیاز آنها، آموزش‌های لازم را به آنها ارائه می‌دهد.
وی تأکید کرد: هوش مصنوعی به تولید و به‌روزرسانی محتوای آموزشی کمک می‌کند. در نتیجه محتوای آموزشی همیشه به‌روز است و اطلاعات مورد نیاز همیشه در دسترس خواهد بود.
مومنی‌ها در پایان گفت: از آنجا که سواد رسانه‌ای از ضرورت خاصی برخوردار است، نهادهای آموزشی، دانشگاه‌ها و آموزشگاه‌های مختلف و مدارس نیز ملزم به توجه ویژه در حوزه آموزش سواد رسانه‌ای و موضوعات مرتبط از جمله هوش مصنوعی هستند.
در ادامه، حمیدرضا کمالی، نایب رییس انجمن سواد رسانه‌ای ایران، به ارائه مباحث مد نظر خود پرداخت و گفت: همگانی‌سازی سواد رسانه‌ای، با مسائل و چالش‌های فراوانی مواجه است. نزدیک به ۵۰ چالش را می‌توان برشمرد که عمده آنها البته گریبان‌گیر کل نظام آموزشی کشور و برخی نیز چالش‌های اختصاصی ترویج سواد رسانه‌ای است.
کمالی ادامه داد: از میان چالش‌های اختصاصی، به نظرم یکی از مهم‌ترین موانع فراگیرکردن این مهارت‌ها، مشکلات ناشی از فاصله ایجادشده بین «سرعت رشد کمی و کیفی فناوری‌های نوین» با «قابلیت انطباق ساختارهای فرهنگی حقوقی و نیز دانش و مهارت فردی ما» است. این فاصله به حدی است که اگر همین امروز، رشد در حوزه فناوری متوقف شود، ما برای ایجاد سازکار «بهره‌مندی حداکثری و کم‌آسیب» از آن، به سال‌ها تلاش (شبانه‌روزی و با برنامه) نیاز داریم. شکی نیست که تصور اعطای این فرصت به ما به عنوان شهروند و نیز به سیاست‌گذاران فرهنگی، اجتماعی و سیاسی، تعلیق به محال است.
بهاره نصیری- عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، با اشاره به اهمیت محتوا در ارتباطات، گفت: به عقیده بسیاری از افراد، در ارتباطات، محتوا پادشاه است اما بنده مسائلی مانند هنر خوب بیان کردن، هنر خوب شنیدن، هنر انتقال درست و انتخاب درست کانال انتقال را هم‌تراز با محتوا قرار می‌دهم و بر اهمیت آن تأکید دارم.
نصیری تأکید کرد: مفهوم سواد رسانه‌ای، تجزیه و تحلیل در جهت تقویت روحیه پرسشگری است. مهم‌ترین و اصلی‌ترین مشکل ما در این حوزه، نبود متولی برای آموزش سواد رسانه‌ای است. زمانی که مرجع درستی برای تصمیم‌گیری وجود ندارد؛ میزان تصمیمات اشتباه چند برابر خواهد شد که به نظر می‌رسد اگر نخبگان مرجعیت ساترا را بپذیرند، بسیاری از آسیب‌ها مدیریت خواهد شد. البته برای دوری از بدفهمی‌های حوزه رسانه فارغ از اینکه کدام نهاد مرجعیت دارد، باید محتوای آن مسئله‌مند شود.
سید مرتضی موسویان ـ مدیرعامل انجمن سواد رسانه‌ای ایران نیز گفت: آینده دنیا با توجه به پیشرفت‌های صورت‌گرفته همراه با هوش مصنوعی پیش خواهد رفت. در چنین شرایطی افراد نیازمند توانایی‌ها و مهارت‌هایی هستند که بتوانند درک صحیحی از محتواهای رسانه‌ای داشته باشند. برای اینکه کامل از فواید رسانه‌ها بهره‌برداری و بر محدودیت‌های حوزه رسانه غلبه کنیم، رویکردی بر پایه توانمندسازی افراد در این زمینه باید اتخاذ شود. این به معنای آموزش مهارت‌های لازم برای تحلیل و ارزیابی درست محتواها، تشخیص خبر جعلی و اطلاعات غلط و همچنین ارتقای قدرت انتقادی و پژوهشی افراد است.
موسویان در پایان تأکید کرد: با پیشرفت‌های تکنولوژی و همراهی آن با هوش مصنوعی، آینده دنیا به سمت جهانی کاملاً دیجیتال پیش خواهد رفت. این پیشرفت‌ها می‌توانند آثار بزرگی در حوزه رسانه و ارتباطات داشته باشند، اما در عین حال مسائل جدید و چالش‌هایی را نیز به همراه خواهند داشت.
منبع:ایسنا
