اطلاعات ژنتیکی این افراد جمع‌آوری می‌شود

رییس بانک اطلاعات هویت ژنتیک ایران گفت: تاکنون بیش از ۴۵۰۰ مطابقت کامل در سامانه بانک ژنتیک شناسایی شده است که غالب این موارد مربوط به مجرمان با سابقه محکومیت مجدد است.

رضا رئوفیان با اشاره به برگزاری جلسه هیأت مدیره بانک هویت ژنتیک ایران گفت: مطابقت‌های متعددی در مورد نمونه‌های صحنه جرم مربوط به پرونده‌های جنایی است که گزارش آن تهیه و به مدیران کل پزشکی قانونی جهت اعلام به مراجع قضائی صالح اطلاع رسانی شده است.

وی افزود: تاکنون و با همکاری سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور بیش از ۲۰۰ هزار نمونه از مجرمین ۳۱ استان اخذ شده و از حدود پنجاه درصد نمونه‌ها پروفایل تهیه و در سامانه بانک ثبت شده است.

رئوفیان با اشاره به ثبت دائمی بیش از ۱۱۰ هزار پروفایل در سامانه بانک ژنتیک افزود: فرآیند تهیه پروفایل ژنتیکی در دو سال اخیر شتاب قابل توجهی یافته است که از علل آن می‌توان به انتقال زنجیره تأمین کیت‌های تعیین هویت به داخل کشور، نوسازی تجهیزات آزمایشگاهی و راه اندازی یک واحد تخصصی تهیه پروفایل از افراد زنده اشاره کرد.

رئیس بانک اطلاعات هویت ژنتیک ایران همچنین از طراحی لوگوی بانک و استفاده از آن در مکاتبات خبر داد و تصریح کرد: نرم افزار سامانه بانک ژنتیک بازنویسی و معماری آن ارتقا یافته است که بزودی جایگزین نسخه قبلی می‌شود. در نرم افزار جدید توسعه‌هایی در حوزه اضافه کردن ماژول های محاسبات آماری و پروتکل جستجوی جدید در نظر گرفته شده است.

گفتنی است در جلسه هیأت مدیره بانک ژنتیک بر لزوم سرعت بخشیدن به فرآیند استحصال پروفایل‌های ژنتیکی، معرفی این پتانسیل‌ها و انعقاد تفاهم نامه‌های همکاری با نهادهای مربوط، تشکیل کارگروه‌هایی از جمله پیشگیری از وقوع جرم و تحلیل داده‌های مجرمین با ترسیم اطلس جغرافیای جرایم در کشور با امکان پیش بینی برخی رفتارها و ارائه گزارش‌های تحلیلی به دستگاه‌های تصمیم ساز اشاره شد.

لازم به ذکر است با در نظر گرفتن تجربه موفق دیگر کشورها ایده تشکیل بانک اطلاعات هویت ژنتیک در ایران با توجه به کاربرد آن در سرعت بخشی به شناسایی مجرمان و متعاقب آن کاهش جرم و جنایت، برای اولین بار در سال ۱۳۸۹ مطرح و به دلیل وجود متخصصین دوره دیده و تجارب ارزنده سازمان پزشکی قانونی جمهوری اسلامی ایران، مسئولیت ایجاد آن در برنامه پنجم توسعه کشور بر عهده این سازمان گذاشته شد. از همان ابتدا و با هماهنگی و همکاری سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور، در مرحله اول بر اساس دامنه جرایم مصوب هیئت امنای بانک که متمرکز بر جرایم خشن، خطرناک و تکرار شونده است، در سال ۱۳۹۵ نمونه گیری از مجرمین در پنج استان آغاز شد و با اصلاح فرآیندها، کلیه ندامتگاه‌های سازمان زندان‌ها تحت پوشش نمونه گیری از افراد مشمول قرار گرفت.

یکی از معضلات و موانعی که بانک در مقطعی به شدت با آن درگیر بود و روند کار را تحت تأثیر قرار داد، ‎وقوع همه گیری کرونا و همچنین اعمال تحریم‌های ظالمانه علیه کشورمان توسط آمریکا و اروپا بود که به میزان قابل توجهی امکان واردات کیت‌های تعیین هویت و مواد مصرفی را کاهش داد. خوشبختانه با اقدامات مناسب مرکز تحقیقات پزشکی قانونی در طراحی و ساخت کیت‌های ژنتیک در سال ۱۴۰۰، کیت‌های بومی تعیین هویت تولید و در اختیار سازمان قرار داده شد که پس از اخذ استانداردهای لازم و انجام فرآیند اعتبارسنجی جامع مطابق با استانداردهای بین المللی (SWGDAM) و تأیید صحت عملکرد آن، در آزمایشگاه‌های ژنتیک مورد استفاده قرار گرفت.

هم اکنون ۱۰ آزمایشگاه ژنتیک قانونی قطب در راستای تهیه پروفایل‌های ژنتیکی مورد نیاز در سطح کشور با بانک هویت ژنتیک ایران همکاری دارند و در این چهارچوب پروفایل‌های ژنتیکی پس از بررسی و صحت سنجی در سامانه جامع بانک ژنتیک بارگذاری می‌شود.

بر اساس مصوبات هیئت امنای بانک، هدف بعدی بانک هویت ژنتیک پس از ثبت اطلاعات مجرمان، جمع آوری و بارگذاری اطلاعات ژنتیکی افراد با مشاغل حساس است. بنابراین مقامات عالیرتبه کشوری، افراد دارای مشاغل پرخطر چون آتش نشانان، کادر پرواز، نیروهای مسلح، جنگلبانان، کارگران معادن، خبرنگاران و افرادی که در صحنه‌های پر خطر حضور می‌یابند از گروه‌های هدف در این گام به شمار می‌روند که در همین راستا نمونه گیری از کادر پروازی کشور آغاز شده است.

یادآور می‌شود بانک اطلاعات هویت ژنتیک ایران، یک پروژه ارزشمند ملی است که با کشف علمی جرم موجبات آرامش و ارتقای امنیت عمومی در جامعه را فراهم می‌کند و این مهم‌ترین دستاورد این بانک اطلاعاتی برای کشور است؛ بنابراین همکاری هرچه بیشتر نهادها و دستگاه‌های مسئول در امر کشف و پیشگیری از وقوع جرم، بانک اطلاعات هویت ژنتیک ایران را در رسیدن به هدف نهایی خود مساعدت خواهد کرد.

مهر