عفاف و حجاب در ساحل مازندران به گِل نشست

زیرنویس، گروه فرهنگ- از ایران تا لندن، از عراق تا نیویورک و تورنتو؛ حرم امام حسین بیش از ۲۲ میلیون زائر را در اربعین در دل خود جا کرد، تجمع در امام‌زادگان، تعزیه، سفره‌های گشوده منازل برای عزاداران، نصب پرچم در کوچه‌ها و سر در منازل، نذری، پیراهن مشکی و…

شاید این مناسک و حرکت‌های جمعی گزاره‌ای پرتکرار باشد، اما همین تلاش‌های خالص و مردمی است؛ که ۱۴۰۰ سال فرهنگ عاشورا را حفظ کرده‌اند.

 متاسفانه هر ساله شاهدِ ورود خرافات و روش‌های عجیب‌وغریبی هستیم که عده‌ای در پی منافع یا از روی نادانی و تقلید کورکورانه به این فرهنگِ بزرگ افزوده‌اند. گرچه پذیرش آن توسط مردم صرفا به دلیل حب اهل بیت بوده است، ولی اگر دقت نکنیم، عزاداری‌ها را کم‌کم به انحراف می‌کشاند.

از قمه‌زنی و عَلم‌‌هایی با نماد حیوانات در دسته‌های عزاداری که بگذریم  – حتی امسال عَلم با سرِ قوچ نیز در برخی شهرها دیده شده است- به برخی سبک‌های زنجیرزنی می‌رسیم که بیشتر تداعی حرکات موزون می‌شود تا عزاداری برای امام حسین ^(ع).

نماد سر قوچ در علم های یکی از هیئت های عزاداری مازندران-شهرستان جویبار

آنچه که در این میان حائز اهمیت است، نوع برخورد مسئولان و متولیان فرهنگِ شهرها و در صدر آن اداره تبلیغات آن است که هر سال به روال همیشه درخواب فرو رفته‌اند. شاهد مدعا حالت نیمه تعطیل برخی حسینیه‌ها در ده روز اول محرم و تعطیلی کامل تعدادی دیگر در دهه‌های بعدی محرم و صفر امسال بوده است.

برای عکس و تصویربرداری فتوشاپ کم هزینه‌تر است

ماجرا به همین جا ختم نمی‌شود گویا برای برخی مسئولان انجام هر کار فرهنگی یک شوی تبلیغاتی است. در محرمی که برخی حسینیه‌ها تعطیل بوده‌اند و در برخی دیگر غیر مستقیم به افراد سیاسی برای انتخابات مجلس تریبون داده می‌شد؛ دهه آخر صفر فرصتی بود برای ترتیب دادن یک برنامه تا کم کاری هایمان را در دیگر زمینه ها پوشش دهد؛ و چه موضوعی جذاب‌تر از برگزاری مراسم در سواحل! مراسمی که به نام «همایش عفاف و حجاب» بود و به کام…

به گزارش زیرنویس، این مراسم از همان ابتدا کُمیتش می‌لنگید؛ چرا که نه در اطلاع‌رسانی وحدت رویه داشت، نه از محتوای غنی برخوردار بود؛ اجرا و پایان کار بماند. ولی نشان داد که ظاهرا مازندران به عنوان یکی از شهرهای توریستی؛ متولی برای کارِ فرهنگی ندارد تا استانداری برای تبلیغات و اطلاع‌رسانی دست ‌به‌کار ‌شود و از کلیپی با نام «همایش عفاف و حجاب زینبی» رونمایی کند که از نوع موسیقی و سناریو؛ بیشتر شبیه جشن بود تا عزاداری؛ و در برخی شهرستان‌های مازندران نیز بنرهای تبلیغاتی متفاوت و حتی با مضمون «هر محله یک کاروان خودرویی و زیرانداز شخصی هم همراه بیاورید» منتشر شود.

کلیپ تبلیغاتی استانداری مازندارن برای همایش “عفاف و حجاب زینبی”

بنرهای متفاوت تبلیغات شهرستان‌های مازندران برای اجتماع بزرگ امت رسول الله

اجتماع بزرگ امت رسول الله – ساحل چپکرود شهرستان جویبار

اجتماع بزرگ مردمی ریحانه النبی – ساحل فرح آباد

مراسم عزاداری ۲۸ صفر رحلت پیامبر اکرم (ص) – ساحل چالوس

اما مشاهده میدانی و تصاویر منتشر شده؛ حاکی از این است که متاسفانه از طرف مردم استقبال مناسب و شایسته امت رسول‌الله از این برنامه نشد و کشتی بانیان برنامه در سال اول به گِل نشست.

به‌راستی امت رسول الله اینقدر کم‌شمار و در اقلیت هستند و به همین چند مسئول – که بیشترشان حتی خانواده‌های خودشان را هم نیاورده بودند – و چند مسافر حاضر در برنامه خلاصه می‌شوند؟ چرا باید وقتی دستمان خالی است، عرضِ ‌اندام کنیم؟

برگزاری مراسم امت رسول الله شهرستان رامسر

برگزاری مراسم امت رسول الله ساحل چپکرود شهرستان جویبار

مراسم امت رسول الله  شهرستان بابلسر

گزارش خبرگزاری صداوسیما از برنامه برگزار شده در کنار ساحل

ایجاد دوقطبی فرهنگی-مذهبی بین مردم

از ابتدا مشخص بود برگزاری مراسم کنار ساحل جز وهن پیامبر و امتش عایدی دیگری ندارد. هزاران نفر جمعیت مازندران و چند صد نفر مسافر در شهرستان‌های آن را بدون فضاسازی مناسب که غالبا با هزینه کم انجام می‌گیرد رها کرده‌ایم و برای حدود ۲۰۰ نفر کمتر یا بیشتر -که تعدادی از آن هم مسئولین بودند- کنار ساحل هزینه کرده تا برای چند مسافر کار فرهنگی کنیم؟ حرمت این روز را نمی‌شد با تعطیلی اماکن تفریحی نگه داشت؟ فکر کرده‌ایم ایجاد دوقطبی فرهنگی-مذهبی چه نتیجه‌ای می‌تواند داشته باشد؟

سوز دل از آن است می‌بینیم همان افرادی که سال‌های پیش مخالف بسیاری از کارهای فرهنگی در مساجد بودند، امروز نسخه عزاداری کنار ساحل و دیروز دفن شهدا در پارک را می‌پیچند.

پایگاه‌های بسیج را که می‌تواند مرکز رشد و بالندگی فرهنگی باشد؛ در حرکتی عجیب و شاید عامدانه از بهترین مکان‌های محلات به گوشه‌ای متروکه و خارج از دسترس عموم مردم هدایت می‌کنیم و به ظن خود می‌خواهیم با برگزاری عزاداری کنار ساحل جوانان به سمت دین بیایند؟

فنای فرهنگی در سواحل دریای خزر

اگر عزاداری در کنار ساحلِ دریا و یا حریم رود زیبنده اهل‌بیت (ع) می‌بود، نباید پس از ۱۴۰۰ سال به یک سنت دیرینه تبدیل می‌شد و مردم عراق نیز به توصیه ائمه در کنار دجله و فرات مراسم عزا بر پا می‌کردند؟ چند حدیث، روایت و یا نکته‌ای در این زمینه می‌توانیم پیدا کنیم؟ از چند نفر از بزرگانِ دینی، مراجع و عرفا توصیه‌ای در این باب شنیده‌ایم؟

اجتماع امت رسول الله شهرستان جویبار، ساحل چپکرود

با خود فکر کرده‌ایم که شهرهای شمالی و یا مازندران که به دیار علویان شهرت دارد، حتی در زمان‌هایی که پیوند مردم و دریا بیشتر بوده، چند آیین عزاداری در ساحل داشته است؟ آیا پیشینیان ما نمی‌توانستند؟ علما و عرفای طراز اول شهرهای شمالی در روز عاشورا و یا عزای اهل‌بیت ^(ع) با سر و پای برهنه به سمت دریا می‌رفتند و یا به امام‌زادگان مشرف می‌شدند؟

اجتماع امت رسول الله ساحل چپکرود شهرستان جویبار

اگر به چند دهه قبل برگردیم؛ زمانی‌که رهبر انقلاب از جنگ نرم می‌گفتند، فرق آدمِ سیاسی و فرهنگی را خواهیم فهمید. همان روزها سیاسیونِ کج‌فهم که نان‌شان را در تقلید کورکورانه می‌دیدند؛ چفیه بر گردن، بر دلسوزانِ فرهنگ می‌تاختند و کارِ فرهنگی را تنها در ریش و چفیه، یادواره شهدا و شبیه‌سازی فضای جبهه و جنگ و… می‌دیدند، غافل از اینکه «اُحد» بارِ دیگر داشت تکرار می‌شد و امّت رسول‌الله با شبیخونِ فرهنگی یکی یکی خاکریزها را با غفلت از دست می‌دادند.

امروز نیز دور از انتظار نیست همین قماش – برخی نفوذی و پس‌مانده‌های مجاهدین و نیز جاهلانِ دلسوز – که سال‌ها فرهنگ را گروگان گرفته‌اند؛ بر مخالفانِ عزاداری در کنار ساحل نیز بتازند.

مزار شهدای گمنام در پارک‌ها چقدر تأثیر مثبتِ فرهنگی داشت، که عزاداری در کنار ساحل داشته باشد؟ بزرگ‌ترین خیانت به خون شهدا، وجود بدون مطالعه و آسیب‌شناسی مزار شهدا در پارک‌ها است. اگر همان روز جلوی آن گرفته می‌شد، الان به این فضاحتِ فرهنگی گرفتار نمی‌شدیم و اگر امروز هم جلوی این بدعت و افراط در مذهب گرفته نشود، دیر یا زود باید حسرت امروزمان را بخوریم و از دین‌زدگی کودکانمان بنالیم.

اجتماع امت رسول الله شهرستان جویبار، ساحل چپکرود

هر روز فریاد می‌زنیم آقایان مسئول!

برای فرهنگ و کار فرهنگی به ‌اندازه خرید یک عدد هندوانه ارزش قائل بشوید؛ از خریدِ نارس قبلی درس بگیرید، از دستفروش و یا سوداگر خرید نکنید، سعی کنید فروشنده معتبر باشد، خودتان کمی به سر و صورتش بزنید؛ از همه مهم‌تر عکسِ هندوانه همراهتان باشد تا میوه‌ی دیگری نخرید؛ شاید این بار موفق شدید(!) اما گوش شنوایی نیست.

بالاخره چه زمانی قرار هست قبول کنیم کارِ فرهنگی، دانش هست و تخصص می‌خواهد. هنوز نفهمیدیم به‌خاطر چند جلسه و تصمیمی که مردانِ سیاست می‌گیرند، فرهنگ را نباید قربانی کرد؟ فرهنگ دنباله رو سیاست نیست بلکه باید از غنای دین و پشتوانه مذهب وام‌دار باشد.

در فضایی که با بی‌تدبیری مسئولین افراد متدین کنج امنی برای بیان عقاید خود نمی‌یابند، بردن عزاداری به ساحل، انداختن زورق شکسته به دریاست. کشتی ناخدای بیدار و هوشیار می‌خواهد وقتی بیم طوفان در پیش است.

اگر برخی که خودشان از فرهنگ چیزی نمی‌فهمند؛ برای توجیه عزاداری کنار ساحل به حرف چند سال قبل یکی از بزرگانِ استان مازندران استناد کردند، لازم است یادآوری کنیم که هر وقت توانستیم به حرفِ بزرگِ دیگری در مازندران درباره میانکاله و محسنات احداث پتروشیمی و اشتغال‌زایی آن – در حالی‌که گردشگری و کشاورزی استان با سوء مدیریت و سیاسی‌بازی و بی‌توجهی آقایان نابود شده است – استناد کنیم، نظرات دیگران در زمینه فرهنگ هم راهگشاست.

اجتماع بزرگ «امت رسول الله» در قزوین

برگزاری چنین برنامه‌هایی بی شباهت با اعلام خزانه خالی در جنگ اقتصادی نیست. بهتر نیست شکوه امت رسول‌الله را مانند بسیاری از استان‌های دیگر در اجتماع دسته‌های عزاداری و فضاسازی مناسب شهری نشان دهیم؟ یا شاید تاثیرگذارتر نیست بی‌خیال کار فرهنگی برای اهل بیت (ع) بشویم؟

فرهنگ عاشورا اگر تا به امروز باقی ماند به این دلیل است که با دستور و بخشنامه شکل نگرفته است. در یک کلام بیاییم اجازه دهیم این جوشش مردمی، مردمی بماند. رود جاری عاشورا خودش زمین‌های تشنه را یافته و سیراب می‌کند؛ قرار است به کدام دریا هدایتش کنیم که مسیرش را تغییر می‌دهیم؟