دکتر علی بیت اللهی رئیس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز زلزله‌شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی به خبرنگار زیرنویس گفت: زیر ساخت‌ها شریان‌های حیاتی و حمل و نقل و کلیه موضوعات زیر ساختی قابل بحث است. ما به عنوان کشوری غنی از ذخایر نفت و گاز شاهد لوله کشی گسترده انتقال سوخت معیانات گازی […]
دکتر علی بیت اللهی رئیس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز زلزله‌شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی به خبرنگار زیرنویس گفت: زیر ساخت‌ها شریان‌های حیاتی و حمل و نقل و کلیه موضوعات زیر ساختی قابل بحث است. ما به عنوان کشوری غنی از ذخایر نفت و گاز شاهد لوله کشی گسترده انتقال سوخت معیانات گازی ومحصولات پتروشیمی هستیم و بسیاری از کشور‌ها که این ذخایر را ندارند و این زیر ساخت‌ها را ندارند.
بیت الهی با اشاره به خطوط زیر ساختی موجود در کشور گفت: مواردی مانند انتقال آب خطوط انتقال نیرو و شبکه‌های ریلی مجموعه‌ای از زیر ساخت‌هایی را ایجاد کردند که جزء ارکان و مؤلفه‌هایی هستند که ما به آنها زیر ساخت می‌گویم. در بستر سرزمینی واقع هستند که از نظر زمین‌شناسی و موفولوژیکی بسیار متغیر و متفاوت و مختلف هستند و از نظر مخاطرات زمین شناسی و اقلیم خیلی ریسک‌پذیرو بسیار حساس هستند. بدون لحاظ نمودن پارامتر‌های ایمنی و ملاحظات تاب‌آوری طبیعتا در این موارد احتمال آسیب دیدگی و بروز سوانح و حوادث زیاد است.
وی با تأکید بر اینکه ریسک خطر در این زیر ساخت ها می‌تواند بسیار هزینه بر باشد افزود: اگر موضوعاتی مانند پدافند غیر عامل را لحاظ کنیم اگر مسائل نظامی هم در این مناطق در حال وقوع باشد درجات ریسک بالاتر می‌رود. در همین راستا اگر تلاش‌های مذبوحانه‌ای در جهت ایجاد خرابکاری در کشور صورت گیرد چقدر می‌تواند در اقتصاد کشور تأثیر بگذارد و صدمه بزند، در معرض قرار‌گیری یا اکسپوژن این زیر ساخت‌ها در برابر خطر می‌تواند بسیار خطر ساز شود.
۴۰ هزار کیلومتر گسل در ایران
رئیس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز زلزله‌شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با تأکید بر آخرین مطالعات صورت گرفته در این حوره گفت: بر اساس آخرین مطالعات صورت گرفته روی گسل های کشور، طول گسل‌های شناخته شده در کشور ما حدود ۴۰ هزار کیلومتر است این طول معادل ۴ برابر قطرکره زمین است، علاوه بر اینکه گسل‌ها خیلی متعدد هستند. خطوط انتقال گاز یا نفت از امتداد شمال به جنوب یا شرق به غرب روی این گسل ها هستند. این خطوط نقاط زیادی تقاطع‌هایی با هم ایجاد می‌کنند که می‌تواند عوارض خطر ساز و چشمه‌های خطر ایجاد کند که درصورت بروز زلزله می‌تواند موجب بروز سوانح و حوادث شود. همچنین رخداد‌های طبیعی مانند سیل یا زمین لرزه و یا فرونشست باعث از هم گسیختگی لوله‌ها شود.
این پژوهشگر درادامه با اشاره به مناطق پر خطر کشور اظهار کرد: تک تک این عوامل را در استان‌های مختلف کشور مشاهده می‌کنیم. به عنوان مثال در اصفهان شاهد فرونشست هستیم که موجب بسیاری از سوانح زیرساختی و در مناطق زاگرس نشین و کوهستانی ناپایداری دامنه‌ها و زمین لغزش‌ها همراه با جنبایی گسل‌ها و رخداد زلزله‌ها این حوادث را است و در برخی مناطق رخداد سیل و حوادث ناشی از آنها را ایجاد می کند.
زیر ساخت‌های کشور ضعیف است
وی در ادامه افزود: در واقع صحبت این است که ریسک زیر ساخت‌های ما در مقابل مخاطرات طبیعی بسیار بالاست البته این طور هم که نیست که دست بسته باشیم و کاری نتوانیم انجام دهیم، بسیاری از اقدامات برای تاب‌آوری زیر ساخت‌ها در برابر مخاطرات وجود دارد مانند پایش و‌مانیتورینگ و کنترل خطر و اقدامات در مقابل بروز سوانح و حوادث است که با لکه‌گذاری‌هایی در نقاط خطر‌پذیر انجام می‌شود، از پیش در واقع تمهیداتی برای انبار لوازم قطعات و تجهیرات تعویضی انجام می‌شود و سعی می‌شود سریعاً سیستم را به مود کار برگرداند و این حالت اگر با توجه به ظرفیت‌های کشور ما انجام شود قطع به یقین این عوارض کمتر خواهد بود.
وزارت نفت ، نیرو و راه و شهرسازی متولیان ساماندهی زیر ساخت ها
وی درباره نقش نهاد‌ها و دستگاه‌ها در ساماندهی زیر ساخت‌ها گفت: دستگاه‌های متولی زیر ساخت‌های به طور عمده وزارت نفت است که در این وزارتخانه خطوط لوله نفت، گاز و پتروشیمی مدیریت می‌شود، دستگاه دیگر وزارت نیرو است که خطوط انتقال آب و فاضلاب و سد‌ها و نیرو مدیریت می‌شود و در خطوط شهری و بین شهری مسئولیت نهایی را دارد. در ارتباط با زیر ساخت‌های حمل و نقلی مانند راه آهن و فرودگاه و جاده‌های بین شهری وزارت راه و شهرسازی است که به عنوان اصلی‌ترین نهاد‌های مداخله‌گر در زیر ساخت‌ها دانست که ورود به موقع این نهاد‌ها و انجام تکالیف می‌تواند خطرات احتمالی را کاهش دهد.
شناسایی نقاط خطر‌پذیر
دکتر بیت اللهی با اشاره به نقاط شناسایی پر خطر گفت: در منطقه‌ای مانند اشتهارد، ورامین یا دشت مهیار اصفهان و اراک فرونشست زمین چنان شکاف‌هایی در پای دکل‌های برق ایجاد کرده که با یک باران شدید و شستگی‌های متعدد این دکل‌ها منهدم می‌شوند.
وی با تأکید برنقش اقدامات پیشگیرانه در بروز حوادث ادامه داد: اگر ما قبل ازوقوع واقعه تمهیدات مهندسی به کار ببریم از بروز حادثه‌ای بزرگتر جلوگیری می‌کنیم این امر در مورد خطوط لوله‌های گاز و غیر قابل تعمیم است اگر این مناطق خطر ساز شناسایی و اقدامات پیشگیرانه پیش‌بینی شود بروز این بحران‌ها کاهش می‌یابد.
