همشهری آنلاین نوشت: یکی از مواردی که به دلیل عرف جامعه و به‌نوعی تابو بودن گفت‌وگو در مورد آن، کمتر موردتوجه قرار می‌گیرد، بهداشت و سلامتی ناحیه‌ی شرمگاه و دستگاه تناسلی است. حتی برخی از افراد در این مسیر چنان به افراط می‌افتند که از طرح موضوع و مراجعه به پزشک متخصص هم اجتناب می‌کنند. […]
همشهری آنلاین نوشت: یکی از مواردی که به دلیل عرف جامعه و به‌نوعی تابو بودن گفت‌وگو در مورد آن، کمتر موردتوجه قرار می‌گیرد، بهداشت و سلامتی ناحیه‌ی شرمگاه و دستگاه تناسلی است. حتی برخی از افراد در این مسیر چنان به افراط می‌افتند که از طرح موضوع و مراجعه به پزشک متخصص هم اجتناب می‌کنند. از دیگر سو سلامتی کل بدن انسان، با سلامتی و رعایت بهداشت تمام دستگاه‌ها و اعضای بدن ارتباط مستقیم دارد و اگر سلامت بودن هر یک از این اعضا، به هر دلیلی، چه از سرِ ناآگاهی و چه از سرِ بی‌مبالاتی و بی‌توجهی به خطر بیفتد، درنهایت این جسم و روح آدمی است که تاوان آن آسیب را خواهد پرداخت؛ آسیب‌هایی که گاه جبران‌ناپذیر هستند.
در این نوشتار به برخی دردهای شایع در دوران قاعدگی و نیز راهکارهای تسکین آنها پرداخته‌ایم. همچنین توصیه‌هایی درمورد چگونگی رعایت بهداشت و حفظ سلامتی در این دوران ارائه شده است.
در دوره‌ی تخمک‌گذاری و قاعدگی که نوعی پاک‌سازی طبیعی بدن در ناحیه‌ی رحم محسوب می‌شود، تغییرات شگفت‌انگیزی در بدن اتفاق می‌افتد. در اواسط دوره‌ی تخمک‌گذاری، تمایل به برقراری رابطه‌ی زناشویی به اوج خود می‌رسد. همچنین بسیاری از زنان در این دوره، انرژی بیشتری در خود احساس می‌کنند.
با وجود این و در این مرحله، خطراتی متوجه زنان است که معمولاً کمتر به آن اهمیت داده می‌شود. احتمال ابتلا به عفونت از جمله‌ی این خطرات است. تحقیقات جدید نشان داده است که تغییراتی که قبل و در طول دوره‌ی تخمک‌گذاری در میزان استروژن به وجود می‌آید، سیستم ایمنی بدن فرد را ضعیف می‌کند و در نتیجه‌ی ضعیف شدن سیستم ایمنی، او در معرض ابتلا به انواع بیماری‌ها مثل انواع بیماری‌های عفونی، سرماخوردگی و آنفلوانزا قرار می‌گیرد. از طرف دیگر در این دوره، با افزایش میل جنسی و درنتیجه فعالیت جنسی بیشتر، این امکان وجود دارد که سلامت جنسی فرد و همسرش هم در خطر باشد.
تحقیقی تازه نشان داده است که احتمال اینکه شخص در مرحله‌ی تخمک‌گذاری، مبتلا به عفونت‌های قارچی ناحیه‌ی تناسلی شود، به‌مراتب بیشتر خواهد بود، بنابراین، این تحقیق در تأیید تحقیقات قبلی خواهد بود که نشان می‌داد در این دوره سیستم ایمنی بدن ضعیف‌تر می‌شود. به گفته‌ی دکتر «میگوئل رِلُس» با کاهش قدرت سیستم ایمنی، توانایی بدن برای مبارزه با ویروس‌هایی مثل (HIV) و (HPV) نیز کاهش می‌یابد.
به گفته‌ی آلیسا دواِک، متخصص بیماری‌های زنان و نویسنده‌ی کتاب (V for Vagina) «خیلی از مراجعه‌کنندگان من، زنانی هستند که در دوره‌ی تخمک‌گذاری دچار عفونت‌های قارچی یا باکتریالواژینوزیس شده‌اند.» او همچنین اشاره می‌کند که در این دوره ممکن است زگیل‌های واژینالی هم ایجاد شود، بنابراین هر ماه و در دوره‌ی تخمک‌گذاری، می‌توانید با تغذیه‌ی مناسب به تقویت سیستم ایمنی خود کمک و از ابتلا به انواع بیماری‌ها جلوگیری کنید. غذای سالم میل کنید، به‌اندازه‌ی کافی استراحت و از استعمال دخانیات اجتناب کنید. حتماً تابه‌حال چندین بار این توصیه‌ها را شنیده‌اید، اما باید بدانید که پیروی از این نکات بسیار بااهمیت بوده، سیستم ایمنی بدنتان را در مقابل میکروب‌ها مقاوم‌تر می‌کند.
راهکارهایی برای کاهش درد دوران قاعدگی
۱. تغییر رژیم غذایی: کم کردن مواد غذایی پرچرب و افزایش مصرف سبزی‌ها در رژیم غذایی می‌تواند به کاهش درد دوران قاعدگی کمک کند. آلدو پالمیری، استاد دانشگاه (UCLA) معتقد است رژیم غذایی کم‌چرب و گیاهی، نه‌تنها برای سلامتی مفید است بلکه به‌طورکلی باعث کاهش التهاب‌های بدن می‌شود.
۲. مصرف مسکّن‌های مناسب: معمولاً بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند برای کاهش درد خود به داروها پناه نبرند. به گفته‌ی دکتر پالمیری مصرف متعادل داروهای غیراستروئیدی و ضدالتهاب مثل ایبوپروفن یا ناپروکسن می‌تواند در کاهش درد به شما کمک کند. درد دوران قاعدگی بر اثر آزاد شدن موادی به نام پروستاگلاندین ایجاد می‌شود که این داروها باعث کاهش تولید این ماده می‌شوند و به‌طورکلی درد و التهاب را کم خواهند کرد.
۳. مصرف دم‌نوش: تحقیقات نشان داده مصرف بعضی از انواع دم‌نوش در کاهش درد قاعدگی مؤثر است. چون بعضی از گیاهان می‌توانند مانند استروژن عمل کنند. با این حال اگر سابقه‌ی مصرف داروهای رقیق‌کننده‌ی خون یا سرطان‌های ناشی از هورمون را دارید، پیش از مصرف این دم‌نوش‌ها با پزشک خود مشورت کنید.
طبق تحقیق انجام‌شده در (University of Maryland Medical Center) یکی از دم‌نوش‌هایی که برای کاهش درد قاعدگی مناسب است، این‌گونه تهیه می‌شود؛ دو قاشق چای‌خوری چوب دارچین را به همراه یک لیوان آب بجوشانید، سپس به مدت ۱۵ دقیقه دم‌نوش حاصل‌شده را هم بزنید و سه وعده در طول روز میل کنید اما اگر از داروهایی مثل قرص‌های فشارخون یا لیتیوم استفاده می‌کنید، حتماً پیش از نوشیدن دم‌نوش با پزشک خود مشورت کنید. اضافه کردن نعنا به دم‌نوش هم برای کاهش درد مؤثر خواهد بود.
۴. روغن ماهی و ویتامین B۱ : بر اساس تحقیقات منتشرشده در نشریه‌ی (Global Journal of Health Science) یکی دیگر از راه‌های طبیعی برای کاهش درد دوران قاعدگی، مصرف مکمل‌های روغن ماهی، ویتامین (B۱) یا هردوی آن‌هاست.
. ماساژ با روغن گیاهی: طبق مطالعات منتشرشده در نشریه‌ی (Journal of Obstetrics and Gynaecology Research) استفاده از روغن‌های گیاهی و ماساژ می‌تواند در کاهش درد دوران قاعدگی مؤثر باشد و زنانی که از روغن‌های گیاهی مثل روغن‌زیتون برای ماساژ استفاده کرده بودند، طی یک الی دو روز بعد، درد کمتری داشتند.
۶. استفاده از کیسه‌ی آب گرم: طبق گفته‌ی دکتر پالمیری، استفاده از کیسه‌ی آب گرم به اندازه‌ی مصرف داروی ایبوپروفن برای کاهش درد تأثیرگذار خواهد بود.
۷. بالا بردن سطح ایندورفین بدن: ترشح ایندورفین در بدن به کاهش درد قاعدگی کمک می‌کند. داشتن رابطه‌ی زناشویی رضایت‌بخش یا انجام ورزش می‌تواند باعث افزایش ترشح ایندورفین در بدن شود. مطمئناً ورزش در دوران قاعدگی سخت به نظر می‌رسد، اما انجام حرکات ورزشی مناسب در کاهش درد به شما کمک خواهد کرد. برای اینکه حرکات مناسب ورزشی را بیابید، می‌توانید از متخصص کمک بگیرید.
۸. رژیم غذایی منیزیم‌دار: بر اساس تحقیقات دکتر جارا سیمز، استادیار دانشگاه کالیفرنیا، مصرف منیزیم در رژیم غذایی از جمله مواردی است که در کاهش درد قاعدگی تأثیرگذار است. می‌توانید از مواد غذایی یا مکمل‌های منیزیم‌دار استفاده کنید. منیزیم در تنظیم عملکرد اعصاب و ماهیچه‌ها مؤثر است. برای مثال، ۳۰ گرم بادام یا نصف پیمانه اسفناج پخته حاوی ۸۰ میلی‌گرم منیزیم است.
پنج نکته‌ی مهم برای سنجش میزان سلامتی در دوران قاعدگی
معمولاً گفته می‌شود برای حفظ سلامت بدن باید ادرار و مدفوع خود را بررسی و در صورت مشاهده‌ی خون در آنها، بهتر است سریعاً به دکتر مراجعه کنیم. همین موضوع درباره‌ی عادت ماهانه هم صدق می‌کند، به این شکل که باید هر بار مقدار خون دفع‌شده و رنگ آن را بررسی کنیم و اگر مشکلی وجود داشت، با پزشک متخصص در میان بگذاریم. در ادامه به پنج نکته‌ی مهمی که خانم‌ها در هر سنی باید طی دوران قاعدگی خود به آن توجه کنند، اشاره می‌کنیم.
۱. درد دوران قاعدگی
دیسمنوریا، نام پزشکی درد دوران قاعدگی است که در نتیجه‌ی ریختن دیواره‌ی رحم ایجاد می‌شود. این حالت برای ۵۰ درصد از زنان اتفاق می‌افتد. ترشح مقدار زیاد هورمون پروستاگلاندین باعث به وجود آمدن درد و التهاب در رحم می‌شود. انقباض شدید قسمت پایینی شکم در دوران قاعدگی می‌تواند بیانگر مشکلات حادی مثل آندومتریوزیس باشد. در این بیماری، بافت رحم خارج از خود رحم و عموماً داخل لگن رشد می‌کند. این مسئله باعث می‌شود در زمان قاعدگی و ریزش دیواره‌ی رحم، فضایی برای خروج خون وجود نداشته باشد. بین هفت تا ۱۰ درصد از زنان به بیماری آندومتریوزیس دچارند.
۲. رنگ خون
اگرچه ممکن است توجه به رنگ خون خارج‌شده ناخوشایند به نظر برسد، اما در تعیین میزان سلامت هورمون‌های فرد بسیار مؤثر است. هورمون‌ها در یک دوره‌ی چهارماهه تغییر می‌کنند و همین مسئله، رنگ و غلظت خون را هنگام قاعدگی تعیین می‌کند. زنان به‌طورمعمول سه الگوی رنگی را در طول عادت ماهانه تجربه می‌کنند که شامل خونریزی تیره‌رنگ، خونریزی شفاف و روشن و خونریزی نه خیلی پررنگ و نه خیلی روشن است. خونریزی تیره‌رنگ معمولاً نشان‌دهنده‌ی استروژن بالاست. حالتی که در آن رنگ خون شفاف‌تر و کم‌رنگ‌تر نزدیک به صورتی‌رنگ است، نشان‌دهنده‌ی سطح پایین استروژن است. کمبود این هورمون باعث خشکی ناحیه‌ی تناسلی، کاهش تمایل جنسی، ریزش مو و حتی ضعف جسمانی می‌شود. زنانی که این نوع خونریزی را تجربه می‌کنند، معمولاً قاعدگی نامنظمی دارند.
خونریزی عادی و قرمزرنگی که نه خیلی پررنگ باشد نه کم‌رنگ، بهترین حالت قاعدگی محسوب می‌شود و عموماً منظم است اما این افراد هم ممکن است گاهی دچار ناهماهنگی هورمونی شوند.
۳. میزان خونریزی
به نظر می‌رسد میزان خونریزی در دوران قاعدگی زیاد باشد اما این‌طور نیست و معمولاً خونریزی به اندازه‌ی فنجان تخمین زده شده است اما امکان قاعدگی سنگین هم وجود دارد که معمولاً به علت فقر آهن یا آنِمی اتفاق می‌افتد. گاهی هم خون‌ریزی‌های شدید به علت کیست‌های رحم یا دهانه‌ی رحم، آندومتریوزیس و … به وجود می‌آید. این مشکل معمولاً در زنان بالای ۳۵ سال بیشتر دیده شده است.
خونریزی به میزان اندک، می‌تواند به علت تغییرات هورمونی، سوءتغذیه یا استرس باشد. کسانی که از قرص‌های هورمونی ضدبارداری استفاده می‌کنند هم خونریزی کمی خواهند داشت. همچنین بیماری‌های پلی‌کیستیک، اتوایمیون سیستم و سندرم آشرمن در بروز این مسئله مؤثرند.
۴. نظم قاعدگی
منظم بودن قاعدگی نشان‌دهنده‌ی سلامتی فرد است و معمولاً هر ۲۱ الی ۳۵ روز یک‌بار اتفاق افتاده، دو تا هفت روز ادامه دارد. اگر مدت‌زمان قاعدگی بیش از هفت روز طول بکشد به علت کاهش وزن، استرس، حاملگی، استفاده از داروهای خاص یا حتی سرطان رحم خواهد بود. البته گاهی اوقات افراد سالم هم دچار قاعدگی نامنظم می‌شوند که در این صورت طبیعی خواهد بود و مشکلی به وجود نخواهد آمد.
۵. خونریزی بعد از قاعدگی
گاهی برخی از افراد زمانی که احساس می‌کنند دوره‌ی قاعدگی‌شان به پایان رسیده است، خونریزی می‌کنند. در بعضی موارد لکه‌های خون نشان‌دهنده‌ی سرطان، عفونت ناحیه‌ی تناسلی یا عدم تعادل در ترشح هورمون‌هاست.
