قانون هوای پاک متولی مشخصی ندارد/ قوای سه گانه برای حل مساله آلودگی هوا همت کنند

به گزارش زیرنویس به نقل از شفقنا، مصطفی نادری در پاسخ به این سوال که چرا قانون هوای پاک اجرا نمی شود؟ می گوید: قانون هوای پاک هر چند قانون خوبی است، اما اینکه مساله آلودگی هوا را فقط به اجرا نشدن قانون هوای پاک گره بزنیم، پاک کردن صورت مساله است. چرا که این قانون هم دارای ایرادات و نواقصی است و وحی منزل نیست و نیازمند اصلاح است. از طرف دیگر قانون هوای پاک مشخصا متولی ندارد و این مساله جفا به سازمان محیط زیست است که نقش همه دستگاه ها را نادیده می گیریم و همه نگاه ها متوجه سازمان محیط زیست است که چرا وظایف دستگاه ها را مشخص نکرده است.

او ادامه می دهد: به نظر می رسد که اجرای قانون هوای پاک نیازمند یک متولی و دستگاه خاصی است که بتواند دستگاه ها را ملزم به پاسخگویی کند. مثلا در این باره می توانیم بگوییم معاون اول رئیس جمهور یا شهردار تهران و اینگونه ضمانت اجرای بیشتری دارد تا اینکه ما فقط از سازمان محیط زیست انتظار اجرای قانون هوای پاک را داشته و آن را مطالبه کنیم.

این پژوهشگر حوزه محیط زیست با انتقاد بیان می کند: در حوزه قضایی هم برای آلودگی هوا کاری صورت نگرفته است،  اینکه اعلام می کنیم دستگاه یا افراد مقصر را به قوه قضاییه معرفی کردیم، خیلی اتفاق خاصی نیافته است. چرا که این سوال پیش می آید مگر دستگاه قضا با آنها چه برخوردی کرد؟باید به مساله آلودگی هوا فراتر از یک قوه نگاه کرد، چرا که  یک مساله حاکمیتی است و باید هر ۳ قوه برای حل کردن آن همت کنند.

این کارشناس محیط زیست درباره نقش مازوت سوزی در آلودگی هوا بیان می کند: اینکه در هفته های اخیر برخی نقش مازوت را تایید و تکذیب کردند، باز هم نوعی تقلیل دادن مساله آلودگی به مازوت سوزی است، چون فقط این مساله نیست. در بحث آلودگی هوا هم‌ منابع ساکن و هم منابع متحرک نقش دارند. منابع متحرک بیش از دو سوم حجم آلودگی را نسبت به منابع ساکن دارند. منابع متحرک ما با این حجم و سهمی که در آلودگی هوا دارند، مازوتی مصرف نمی کنند.

آقای نادری می گوید: در حوزه منابع ساکن، شوفاژ خانه ها را ببینید که جز منابع عظیمِ منابع ساکن هستند. وزارت مسکن و راه و شهرسازی و شهرداری باید پای کار بیایند و ساختمان ها را ملزم به رعایت ملزومات در حوزه استاندارد شوفاز خانه و موتورخانه کنند و ساختمان هایی که مجوز ساخت می خواهند، حتما باید این مهم را رعایت کنند.

او با اشاره به عوامل مهم دیگر در آلودگی هوای کلانشهرها توضیح می دهد: باز هم تاکید می کنم تعطیلی نیروگاه ها و تمرکز بر روی مازوت به محض آلودگی هوا، پاک کردن صورت مساله است. هر چند مازوت شاید یک تیکه بزرگ از پازل آلودگی هوا باشد، اما همه آن نیست. ما باید تیکه های دیگر پازل را هم ببینیم مثل موتور خانه و وجود موتورسیکلت و خودروهای فرسوده.

نادری ادامه می دهد: سالیان سال است که کارخانجات موتور سیکلت ها را ملزم به گذاشتن یک فیلتر تصفیه هوا برای موتورها کردند، اما آن را در تولیدات خود رعایت نمی کنند. در حالیکه با توجه به آمار بالای موتور سیکلت ها، این وسیله نقلیه ، نقش زیادی در آلایندگی هوا دارد. چرا کسی این ها را مطرح نمی کند؟

نادری با اشاره به وضعیت ناوگان حمل و نقل عمومی در کشور بیان می کند: ما در تمام این سال ها برای نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی چه کردیم؟  چه بودجه ای را برای این کار اختصاص دادیم؟ در تهران طبق پژوهش و مطالعات و برآوردها تا ۱۵ سال آینده،  سیستم حمل و نقل به خاطر فرسودگی قفل می شود. باید به صورت force major و فوری برای این قضیه فکری کنیم و به سمت اتوبوس های الکترونیکی و برقی برویم و از سوخت با کیفیت استفاده کنیم.

او تاکید می کند: هر ریال هزینه ای که برای آلودگی هوا انجام می دهیم، شک نکنید صد ریال آورده دارد. هزینه های بهداشتی، روانی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی  که آلاینده‌ها بر دوش کشور و حاکمیت می گذارد،  به مراتب هزینه هاش بیشتر از خود آلاینده هااست. مثلا تعطیلی یک روز مدارس، بازار و… چقدر بر روی آن ارزش گذاری اقتصادی می کنید؟ همه اینها باید در مساله آلودگی هوا با هم دیده شود. به نظرم اینکه مجلس شورای اسلامی چندین دستگاه را به قوه قضاییه معرفی می کند چون به تکالیف شان عمل نکردند،  باز هم پاک کردن صورت مساله است.

اما راهکار فعلی و منطقی برای وضعیت موجود چیست؟ نادری پاسخ می دهد:  در قانون هوای پاک برای برخی دستگاه ها تکالیف و وظایفی در نظر گرفته شده است،  ولی متولی خاصی برای پیگیری ندارد و این متولی هم سازمان محیط زیست نمی تواند باشد. از منظر قانونی اول باید این مساله حل و پیگیری شود. در حال حاضر در کشور طرح کاشت یک میلیارد نهال مطرح است. تا سال ۲۰۳۰ قرار است،  یک تریلیون در دنیا کاشته شود، کشورهای مختلف پای کار آمدند. خود همین طرح می تواند در کنترل آلودگی نقشی عظیم داشته باشد. البته در اینجا به یک نکته اشاره کنم،  مسائل محیط زیستی و منابع طبیعی فعلا شامل تحریم نشده و جز مسائل اخلاقی است . شک نکنید در آینده نه چندان نزدیک، شورای حکام به نظام جمهوری اسلامی ایران می گوید چون جز ۱۰ کشور تولید کننده کربن دنیا هستید و با توجه به این حجم از تولید کربن، باید در حوزه محیط زیستی هم تحریم شوید. ما شاید بگوییم چین، امریکا و عربستان خیلی بیشتر از ما تولید کربن می کنند، چرا آنها تحریم نمی شوند؟  اما آنها در جواب خواهند گفت،  چین ۷۰ میلیارد درخت کاشته است. عربستان ۵۰ میلیارد درخت کاشته و اتیوپی ۱۰ میلیارد، پاکستان ۱۰ میلیارد و افغانستان ۱ میلیارد، کاشت یک تریلیون درخت در سراسر جهان تا سال ۲۰۳۰ تصمیم کنفرانس آب و هوایی و الزام بین‌المللی بوده است.

او ادامه می دهد:  کشور ما زمانیکه  این طرح را مطرح می کند، بسیاری از مقامات و مسئولان در دولت و مجلس ایرادات و بهانه های غیرکارشناسی به آن وارد می کنند . الان بهترین وسیله (ترسیب کربن) در دنیا،  درخت است و هیچ موجودی در دنیا اندازه درخت تاثیر گذار نیست.

او درباره عملکرد ایران در طرح کاشت یک میلیارد درخت می گوید: قرار بوده  یک میلیارد درخت در طول ۴ سال توسط سازمان منابع طبیعی کاشته شود. یعنی سالی ۲۵۰ میلیون درخت بکارد،  اما مجلس و دولت هنوز یک ریال بودجه به آن اختصاص نداده است و سازمان منابع طبیعی این طرح را به تنهایی پیش می برد و امسال توانست ۲۵۰ میلیون را تولید کند ولی برای نگهداشت نیاز به بودجه دارد که باید دولت و دستگاه ها و مردم همکاری کنند.

او بیان می کند: طرح یک‌میلیارد کاشت نهال،  واقعا در آلودگی هوا نقش و تأثیرگذاری زیادی دارد، اما می گویند آب این درختان را از کجا می آورید؟ کشوری که سالی ۴۰۰ میلیارد مترمکعب چرخه آب دارد، آیا ۲۰۰ میلیون مترمکعب برای آبیاری یک میلیارد درخت رقم زیادی است؟