سید محمد کاظم سجادپور: سال ۲۰۲۳ میلادی پایان می‌یابد و سال جدیدی با ژانویه۲۰۲۴ آغاز می‌گردد. سال ۲۰۲۳، همچون سال‌های پیشین پرماجرا، پر روند و پر پرونده بود. چگونه می‌توان جهان در ۲۰۲۳ را ارزیابی کرد؟ و افق سال آینده را چگونه می‌توان ترسیم کرد؟ مرور حوادث و رخدادهای ۲۰۲۳، نیازمند به اوراق و نوشتارهای […]
سید محمد کاظم سجادپور: سال ۲۰۲۳ میلادی پایان می‌یابد و سال جدیدی با ژانویه۲۰۲۴ آغاز می‌گردد. سال ۲۰۲۳، همچون سال‌های پیشین پرماجرا، پر روند و پر پرونده بود. چگونه می‌توان جهان در ۲۰۲۳ را ارزیابی کرد؟ و افق سال آینده را چگونه می‌توان ترسیم کرد؟ مرور حوادث و رخدادهای ۲۰۲۳، نیازمند به اوراق و نوشتارهای حجیم دارد.
اما می توان تصویری کلان را بادر نظر گرفتن حداقل سه واقعیت را مشاهده کرد. واقعیت اول آنکه جهان در ۲۰۲۳، شاهد تداوم و تغییر بود.
بدین معنا که رخدادها و وقایع از یک سو تداوم گذشته بودند و از سوی دیگر، تغییرات و دگرگونی‌ها را به نمایش گذاشتند. این واقعیت در ۲۰۲۴ نیز جاری و ساری خواهد بود.
بسیاری از پدیده‌ها، تداوم خواهند یافت و البته همراه با تداوم قالب‌های نوینی می‌یابند. واقعیت دوم، زندگی عادی در سراسر جهان ادامه داشت و ادامه خواهد یافت.
درست است که وقایع و رخدادهای طبیعی یا انسان ساخته زندگی مردم عادی را از خود متأثر می‌سازند ولی زندگی عادی در جهان ادامه دارد. این زندگی عادی، الزاماً سیاسی نیست ولی عادی بودن، جهانی است.
واقعیت سوم آنکه علیرغم اخبار بسیار دردناک برخوردهای نظامی یا بروز فجایع طبیعی، اکثریت جهان در صلح زندگی کرده و ۲۰۲۳ شاهد تنش‌های گوناگون بود، اما به جز دو منطقه اروپای غربی و غرب آسیا، صلح برقرار بود و دولت‌ها عمدتاً از طریق همکاری‌های دوجانبه و چندجانبه، در حفظ صلح کوشیدند البته این صلح، به معنای امنیت همه جانبه نبود، بلکه وجود حداقل جنگ‌ها و منازعات بین دولت‌ها در اکثر نقاط جهان در ۲۰۲۳، برجسته بود و در سال ۲۰۲۴، احتمال ادامه این روند را می‌توان انتظار داشت اما در عین حال می‌توان،در یک نگاه بسیار کلان، در پاسخ به ارزیابی جهان در ۲۰۲۳ و چشم‌انداز ۲۰۲۴ سه پدیده بسیار مهم را شناسائی کرد و مورد بررسی قرار داد.
این سه پدیده عبارتند از «خونریزی» برآمدن بیشتر و موثرتر تکنولوژی و محرومیت یافتن و تأثیرپذیری مردم در گوشه و کنار جهان.در سال ۲۰۲۳ خونریزی در جهان ادامه یافت.
دو جنگ خونین جهان را از خود متأثر ساخت؛اوکراین و غزه. اوکراین ادامه منازعه جنگی بود که در ۲۰۲۲ آغاز شد و در سال ۲۰۲۳ ادامه یافت. در سال ۲۰۲۳، وضع اوکراین در این جنگ علائمی از بهبود را نشان نداد و روسیه توانست موقعیت خود را در بین تثبیت کند هرچند که برای روسیه هم جنگ اوکراین در ۲۰۲۳ پرچالش بود.
اما در نیمه دوم سال میلادی، اعتماد به نفس روسیه بیشتر و مخصوصاً در سه ماهه آخر سال ۲۰۲۳ با جنگ غزه، جنگ اوکراین تا حدود قابل توجهی به حاشیه رفت. جنگ غزه و کشتار مردم بی‌دفاع فلسطین توسط رژیم صهیونیستی یکی از بزرگترین فجایع بشری نه فقط در تاریخ معاصر بلکه در تاریخ جهان را شکل داد. سال ۲۰۲۳ با خون مردم غزه، سرخ شد. جنگ غزه، آئینه‌ای از روابط بین‌المللی معاصر از نظر کثرت بازیگران، ماهیت جنگ‌های نامتقارن و ترکیبی و محیط بسیار شکننده، پرآسیب و غیرقابل پیش‌بینی بود.
چشم‌انداز روشنی از پایان خونریزی در این دو بحران، در کوتاه مدت احساس نمی‌شود. علیرغم ماهیت بسیار متفاوت، هر دو خونریزی، ریشه‌ای و مزمن هستند مخصوصاً بحران غزه که بر بستری از سرکوب حدود ۱۰۰ساله آرمان فلسطین شکل گرفته است .
خونین بودن ۲۰۲۳ و احتمال تداوم آن در ۲۰۲۴ را نباید منحصر در اوکراین و غزه دید. هرچند که این دو برجسته‌ترین‌اند. صنعت فروش اسلحه در دنیا، که از پرسودترین تجارت‌هاست، با ریختن خون پیوند دارد و زمستان حیات انسان‌ها مرگ آنها در جنگ، بهار پررونق کنشگران مجموعه و منظوم صنایع نظامی جهانی است.
پدیده دوم جهانی در ۲۰۲۳، تحول آفرینی تکنولوژی و ایجاد دگرگونی در همه عرصه‌های زندگی است. تکنولوژی در ۲۰۲۳ یکی از پیش ران‌های عمده در تحولات من جمله در جنگ‌ها بود در این میان هوش مصنوعی، حساس‌ترین و دگرگونی آخرین‌ترین‌ها بود.
جهان به دوران پیش و بساهوش مصنوعی تقسیم می‌شود و ۲۰۲۳ در نقطه عطفی در این سیر است و احتمال شتاب این پیش‌ران در ۲۰۲۴ بسیار جدی می‌باشد. رشد تحول آفرین تکنولوژی هوش مصنوعی این پرسش را فراروی جهان قرار دادکه آیا بشر می‌تواند هوش مصنوعی را مدیریت کند یا هوش مصنوعی، زندگی بشری را مدیریت خواهد کرد.
در سال ۲۰۲۳، ده‌ها نشست علمی و سیاسی در این خصوص برگزار شد و این روند در سال ۲۰۲۴ نیز ادامه خواهد یافت در ماه مه ۲۰۲۴ (اردیبهشت ۱۴۰۳)، سوئیس، میزبان نشستی در بالاترین سطح در این خصوص خواهد بود.
اما همین تکنولوژی مردم را در همه شئون زندگی از خود متأثر کرده است. تکنولوژی، ماهیت داده و اطلاعات قابل دسترسی را دگرگون کرده است. تکنولوژی و مخصوصاً هوش مصنوعی، سیاست و به ویژه در بعد انتخاباتی را طبیعت نوینی، بخشیده است.
امکان دست‌کاری اطلاعات پخش اطلاعات دروغین روایت پردازی‌های پیچیده، بازی، احساسات، لحظه‌ای ساختن تصمیم‌گیری‌ها و به هم ریختگی ذهنی و شناختی مردم، محصول این دگرگونی‌هاست.سال ۲۰۲۳ سال جنگ روایت‌ها و برساخته‌های بودکه در اثر تکنولوژی ارتباطات به تولید شکاف‌های اجتماعی در سراسر جهان انجامید.
این پدیده در سال ۲۰۲۴، اهمیت بیشتری پیدا خواهد کرد چرا؟ چون در ۲۰۲۴ در ۶۴ کشور انتخابات سرنوشت ساز برگزار خواهد شد، حدود نیمی از مردم جهان از آمریکا گرفته تا آفریقای جنوبی و از روسیه گرفته تا هند و پاکستان و از اندونزی گرفته تا فنلاند، با انتخابات روبرو خواهند شد که در تاریخ بشری بی‌سابقه است،اما آیا واقعاً نیاز و نظر مردم، خروجی این انتخابات خواهد بود و یا تکنولوژی‌های نوین، ذهن‌ها را مشوش و پرآشوب خواهند ساخت.
پیوند بین سه پدیده خونریزی، تکنولوژی و مردم، تحولات و دگرگونی‌های فراوانی را به همراه خواهد آورد ولی باز باید گفت در این حوزه‌ها نیز تداوم و تغییر را در سال ۲۰۲۴ شاهد خواهیم بود.
هر چند که در سال ۲۰۲۳ پلشتی‌ها و زشتی‌های متعددی، زندگی مردم و جوامع بشری را با ناگواری روبرو ساخت و بعضاً پدیده‌های شوم ۲۰۲۳، در ۲۰۲۴ در جهان ادامه خواهد یافت. اما باید درنظر داشت که امیدواری به فردای بهتر، خمیرمایه و جوهر الهی زندگی بشری است.
اجازه دهید که امیدوار باشیم به سال بهتری برای همه مردمان جهان از پروردگار جهانیان، بهترین‌ها را برای ساکنین گیتی بخواهیم علیرغم همه نشیب و فرازها در طی اعصار و قرون و سال‌ها بعد از سال‌ها به نهایت جهان، به وعده الهی، پرنور و روشن خواهد بود.
