زیگورات چغازنبیل دوراونتاش جایی است که می‌شود عظمت و شکوه ایران باستان را در آن دید. نیایشگاهی باستانی که در تمدن ایلامی ساخته شده و می‌گویند قدیمی‌ترین ساختمان مذهبی ایران هم هست. اینجا اولین بنای ایران است که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.
زیگورات چغازنبیل دوراونتاش جایی است که می‌شود عظمت و شکوه ایران باستان را در آن دید. نیایشگاهی باستانی که در تمدن ایلامی ساخته شده و می‌گویند قدیمی‌ترین ساختمان مذهبی ایران هم هست. اینجا اولین بنای ایران است که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده. در این مقاله درباره تاریخچه، علت نامگذاری و همه چیزهایی که باید درباره زیگورات چغازنبیل بدانید حرف می‌زنیم.
آدرس و مسیر دسترسی چغازنبیل
برای بازدید از اینجا باید به استان خوزستان بروید. زیگورات چغازنبیل در جنوب شرقی دزفول و در شمال اهواز است.
اگر از سمت اهواز می‌خواهید بروید، باید وارد آزاد راه اهواز به شوش بشوید، بعد از رد کردن حسین آباد (شاوور) خروجی را سمت راست بپیچید.
مسیر را ادامه بدهید تا تابلوی خروجی زیگورات را ببینید. از آنجا می‌توانید خودتان را به این زیگورات باستانی برسانید. فاصله چغازنبیل تا اهواز ۱۲۵ کیلومتر است و یک ساعت و نیم در راه خواهید بود.
اگر از تهران حرکت کرده اید، باید از راه کمربندی اندیمشک – دزفول به اینجا بروید. نرسیده به دزفول جاده کمربندی را می‌بینید.
بعد از آن وارد جاده دزفول به شوشتر که شدید، جاده چغامیش را می‌بینید. از آنجا ادامه بدهید تا به سه راه برسید. سه راه را که دست راست بپیچید، معبد را می‌بینید.
فاصله چغازنبیل تا شوش: ۴۳ کیلومتر، حدودا ۴۵ دقیقه.
فاصله چغازنبیل تا دزفول: ۶۵ کیلومتر، حدودا ۱ ساعت و ۱۰ دقیقه.
اطلاعات بازدید از معبد چغازنبیل
چغازنبیل همه‌ی روزهای هفته از ساعت ۸ صبح تا ۵ عصر میزبان بازدیدکننده‌هایش است. البته ساعت بازدید تابستان‌ها ۱ ساعت و نیم بیشتر می‌شود.
قیمت بلیط چغازنبیل برای ایرانیان ۵۰۰۰ تومان و برای اتباع خارجی ۵۰۰۰۰ تومان است. اینجا امکانات خاصی پیدا نمی‌شود؛ پس بهتر است قبل از حرکت هر چیزی که می‌خواهید را از شهرهای اطراف تهیه کنید.
برای اقامت در چغازنبیل هم باید به شهرهایی مثل اهواز و شوش و دزفول بروید.
تاریخچه و قدمت چغازنبیل
سازنده چغازنبیل کسی بوده به اسم اونتاش گال. او ۱۲۵۰ سال پیش از میلاد مسیح پادشاه ایلام بوده. پس اینجا حدودا ۳۳۰۰ سال قدمت دارد.
اونتاش گال این زیگورات را برای ستایش ایزد اینشوشیناک – نگهبان شهر شوش – ساخت. راستی معنی زیگورات را می‌دانید؟
زیگورات یعنی بالا رفتن به سمت آسمان. در تمدن‌های باستانی مکان‌هایی را برای نیایش خدایان می‌ساختند و به مهمترین و باارزش‌ترین‌شان زیگورات می‌گفتند. زیگورات‌ها را روی بلندی‌ها می‌ساختند و در آنها از بهترین مصالح ساختمانی استفاده می‌کردند.
ساخت زیگورات چغازنبیل هیچ وقت به طور کامل تمام نشد. ظاهرا هنوز تعداد کمی راهبه اینجا زندگی می‌کردند تا اینکه آشوربانی پال پادشاه آشوری، ۶۴۰ سال قبل از میلاد مسیح خرابش کرد.
چغازنبیل چند طبقه است؟
اینجا الان دو طبقه است و ارتفاعش به ۲۵ متر می‌رسد، اما زیگورات چغازنبیل ایلامی‌ها یک زمانی ۵ طبقه بوده و ۵۲ متر ارتفاع داشته.
طبقه اول ابعادش ۱۰۵ در ۱۰۵ متر است و از سطح زمین یک متر فاصله دارد. دیوارهای این طبقه عرضشان به سه متر می‌رسد.
طبقه دوم هشت متر ارتفاع داشته و عرضش ۱۶ متر بوده. یک نکته این که اتاق‌های طبقه اول به هم راه داشته‌اند، ولی طبقه دوم این طور نیست و اتاق‌ها را در آن مستقل در نظر گرفته‌اند.
حالا نمی‌شود به خوبی طبقه‌ها و ویژگی‌هایشان را دید، ولی باز هم می‌توان معماری کم نظیر ایلامی‌ها در هزاران سال را پیش مشاهده کرد.
ماجرای کشف زیگورات ایلامی‌ها
اواخر قرن نوزدهم میلادی، ژاک ده مورگان باستان‌شناس معروف، می‌گوید که در این منطقه نفت وجود دارد.
چندین سال گذشت و کاوش‌ها ادامه پیدا کرد تا اینکه در شوش آجری پیدا کردند که رویش چیزهایی نوشته شده بود.
بعد از آن باستان‌شناس‌ها منطقه را خوب گشتند و در آخر هم موفق شدند معبد را پیدا کنند.
بعد هم رومن گیرشمن فرانسوی در دوران پهلوی دوم توانست این محل را خاکبرداری کند و به شکل امروزی دربیاورد.
معنی اسم چغازنبیل چیست؟
درباره اسم زیگورات چغازنبیل حرف و حدیث زیاد است. در بیشتر منابع آمده که چغازنبیل یعنی تپه سبدی. چغا در زبان لری یعنی تپه و زنبیل هم معنی سبد می‌دهد.
می‌گویند چون شکل بنا شبیه زنبیل برعکس بوده و در تپه پیدایش کرده‌اند، چنین نامی برایش گذاشته‌اند.
معماری چغازنبیل و ویژگی‌های جالب آن
چغازنبیل معماری جالب و منحصر به فردی دارد. بر خلاف سازه‌های دیگر که طبقاتشان روی هم سوار می‌شوند، هر پنج طبقه اینجا از همان طبقه همکف شروع شده و از هم جدا بوده است.
زیگورات شوش یک پلکان داخلی هم داشته که از بیرون مشخص نبوده. سه پلکان هم بیرون نیایشگاه بودند که مردم از آنها استفاده می‌کردند.
زیگورات‌ها را به دو رنگ می‌ساخته‌اند. طبقات اولیه با آجرهای تیره ساخته می‌شد و در نهایت، طبقه آخر که خدایان در آن قرار داشتند، رنگی روشنی داشت.
در شمال غربی چغازنبیل، معبدهای دیگری هم وجود داشته که از جمله آنها می‌شود به ایشمکرب و اوبان اشاره کرد. معبدها حیاط و نیایشگاه دارند و در آنها آجرهایی با نوشته ایلامی دیده می‌شود. البته خود معبدها جنسشان از خشت خام است و فقط در بعضی جاها از آجر استفاده شده.
در طبقات که بگردید، اتاق‌های مخصوص نیایش و انجام مراسم‌های مذهبی را می‌بینید.
یک نکته جالب اینکه در کاوش‌ها لوله شیشه‌ای هم پیدا شده. پس می‌شود گفت مردم آن زمان با تصفیه آب و کارهای لوله‌کشی هم آشنا بوده‌اند.
تمام چغازنبیل را از آجرهای لعاب‌کاری شده ساخته‌اند. حدودا روی ۵ هزار عدد از این آجرها خط ایلامی دیده می‌شود. همه چیز روی آجرها با دست نوشته شده. به نظر می‌رسد این کار را برای تزئین زیگورات انجام داده باشند.
زیگورات ساعت آفتابی هم دارد
اطراف چغازنبیل را که بگردید، سه بنای دایره‌ای کوچک پیدا می‌کنید. این سه سازه روی هم یک سیستم یکپارچه را می‌ساخته‌اند.
چهار آفتاب سنج برای این سه دایره در نظر گرفته بودند. ایلامی‌ها با استفاده از این روش، روزها، ماه‌ها و گردش خورشید را تشخیص می‌دادند.
در آثار باستانی ایران از این ساعت‌ها زیاد پیدا شده. برای همین مردم دنیا، ایرانی‌ها را یکی از دقیق‌ترین مردم در دوران قدیم می‌دانند.
جاهای دیدنی اطراف زیگورات چغازنبیل
روستای هفت تپه و موزه آن
می‌توانید سراغ هفت تپه که در نزدیکی چغازنبیل وجود دارد بروید و در آن روستا از موزه هفت تپه که مربوط به آثار دوره ایلامی‌ست دیدن کنید. اینجا مهرها، پیکرهای سفالی، ظرف‌های سفالی و فلزی و…پر از آثار تاریخی‌ست. درواقع این جا بهشت دوست‌داران تاریخ است.
روستا خماط
می‌توانید به روستای خماط بروید. این روستا ۶۰۰ نفر بیشتر جمعیت ندارد. در این روستا غذاهای عربی و قهوه عربی میل کنید. از صنایع دستی آنها برای سوغاتی خرید کنید. این جا دشت‌های دیدنی و رودخانه پرآبی هم دارد که می‌توانید آنها را ببینید.
منبع: پینورست
