گنبد نمکی قم یکی از بهترین مثال‌ها برای توضیح پدیده ژئوتوریسم است. این اصطلاح در توضیح جاذبه‌های گردشگری که زمین به ما انسان‌ها هدیه می‌کند به‌کار می‌رود.
اولین جاذبه طبیعی که با شنیدن نام شهر قم به ذهن شما خطور می‌کند چیست؟ احتمالا دریاچه نمک قم انتخاب بسیاری از شما باشد. حتی اگر به آنجا نرفته باشید در مسیر خود از کنارش عبور کرده‌اید. حالا اگر بشنوید زمینی شبیه به سطح سیاره مریخ در این استان واقع شده شاید متعجب شوید اما این قضیه واقعیت دارد. گنبد نمکی قم با فرسایشی نزدیک به ۶۰ میلیون سال یکی از دیدنی‌های شگفت‌انگیز و عجیب استان قم را خلق کرده است.
این گنبد نمکی بزرگترین گنبد نمکی ایران و یکی از جاذبه های گردشگری قم است و یکی از جاذبه‌های ژئوتوریسم (زمین گردشگری) کشور محسوب می‌شود. با ما همراه باشید تا در این مطلب زیرنویس نیوز بیشتر با این مکان آشنا شوید.
گنبد نمکی قم چطور جایی است؟
گنبد نمکی قم یکی از بهترین مثال‌ها برای توضیح پدیده ژئوتوریسم است. این اصطلاح در توضیح جاذبه‌های گردشگری که زمین به ما انسان‌ها هدیه می‌کند به‌کار می‌رود. به این جاذبه دیدنی که قدم بگذارید یاد تصاویر ماهواره‌‌ای از کره مریخ می‌افتید. خاک سرخ و لایه لایه‌ای که طی نزدیک به شصت میلیون سال شکل گرفته است.
این محل که به آن گنبد طغرود هم می‌گویند تنها گنبد نمکی به شکل متقارن در کشور به‌حساب می‌آید. در میان این پدیده طبیعی دریاچه زیبای نمک تشکیل شده که می‌تواند برای شما خواص درمانی هم داشته باشد. دریاچه نمک گنبد طغرود در میان صخره‌ها و کوه‌هایی که در آن سنگ نمک‌هایی به رنگ‌های قرمز، قهوه‌ای، آبی، بنفش و سفید به چشم می‌خورند احاطه شده و منظره‌ای شبیه به فیلم‌های علمی تخیلی که در فضا رخ می‌دهند ساخته است.
آب دریاچه گنبد نمکی بسیار زلال است اما زیبایی و این صافی نباید شما را فریب دهد. چون مزه شدیدا تلخی دارد. احتمالا شنیده‌اید که در این دریاچه به دلیل شور بودن و نمک بالا غرق نخواهید شد. اما در وسط دریاچه لکه سیاهی وجود دارد که در واقع گودالی عمیق است که پیشنهاد می‌کنیم به آن نزدیک نشوید.
پس اگر بنا به توصیه‌های برخی پزشکان برای درمان بیماری و دردهای استخوان و مفاصل داخل دریاچه رفتید چند نکته را فراموش نکنید. یک صندل یا دمپایی برای جلوگیری از آسیب دیدن پا به‌وسیله‌ی نمک‌ّهای نوک‌تیز و آب آشامیدنی به میزان کافی همراه داشته باشید.
گنبد نمکی چگونه شکل گرفته؟
ارزش دیگر این پدیده طبیعی جز برای درمان و گردشگری مربوط به تحقیقات علمی به‌خصوص در حوزه زمین‌شناسی است. این محل از طریق حرکت لایه‌های بزرگ نمک‌های زیرزمینی و در طی ده‌ها میلیون سال تشکیل شده و به‌خاطر شکل و شمایلی که دارد گنبد نمکی نامیده می‌شود.
گنبد‌های نمکی اصولا در آب‌و‌هوایی با دمای بالا و تبخیر زیاد شکل می‌گیرند. به جز گنبد نمکی مشهور قم، در استان سمنان و هرمزگان هم همچین پدیده‌ای را می‌توان دید.
به جز گرمای زیاد بارش‌های فصلی و شدید عنصر موثر دیگر در شکل‌گیری این گنبد‌ها به‌حساب می‌آید. پس از قطع شدن باران و به‌علت بالا رفتن ناگهانی دوباره‌ی درجه حرارت، آب سریع بخار شده و سطوح زیبای نمک بر روی زمین شکل می‌گیرد. البته همان طور که گفتیم میلیون‌ها سال طول می‌کشد تا لایه‌ها به چنین شکلی تبدیل شود.
دیدنی‌ها در گنبد نمکی قم
در سفر خود و بازدید از گنبد نمکی قم یا همان طغرود از کاروانسرای کوه نمک، باقی‌مانده‌ای از دوران سلجوقیان هم می‌توانید دیدن کنید. این بنای تاریخی هنوز هم مهمان می‌پذیرد و با قدم گذاشتن در آن حسی شبیه مسافران چند صد سال پیش به شما دست می‌دهد.
در طراحی این کاروانسرا عناصر معماری دوران سلجوقی مثل پلان چهار ایوانی و ضلع‌های مربعی را مشاهده می‌کنید. در بین هر کدام از ضلع‌های این کاروانسرا یک فرو‌رفتگی به‌‌شکل محراب وجود دارد. در کنار این محراب‌ها حجره‌های کوچکی دیده می‌شود. برای ساختن سقف در این کاروانسرا از آجر و برای دیواره‌های آن از سنگ استفاده شده است.
در گنبد نمکی قم در گذشته یک معدن نمک زیبا و کاربردی وجود داشت. نمک این معدن به‌علت نداشتن غلظت کافی بیشتر در صنایع غیر‌خوراکی استفاده می‌شد. در طول سال‌ها و با برداشت‌های بیش از حد و غیر مجاز از بخش‌های مفید این معدن، باطله‌هایی مثل مارن قرمز و نمک مارن و گچ به‌وجود آمدند.
پس از مدتی و با رزش آنها این معدن آسیب دید و سپس تعطیل شد. به تازگی سازمان صنایع و معادن در این شهر قصد تغییر کاربری این معدن به جاذبه گردشگری را دارد.
در گنبد طغرود برنامه‌هایی برای جذب گردشگران از طریق ساختن هتل نمکی، مرکز نمک درمانی، مرکز تفریحی و توریستی هم وجود دارد.
چه نکاتی را رعایت کنیم؟
همان طور که گفتیم گنبد نمکی قم از جاذبه‌های مهم برای صنعت توریسم و یک پدیده زمین‌شناختی محسوب می‌شود. تقریبا هر چیزی از سطح و زمین این گنبد نابود بشود پدیده‌ای با عمر شصت میلیون سال از بین رفته است.
ضخامت لایه‌های نمک در این منطقه گاهی به ۲۰ متر هم می‌رسد. در اینجا رعایت نکاتی مثل رها نکردن هیچ زباله و پس‌مانده‌ای از پوست میوه تا ته سیگار برای حفظ این زیبایی طبیعی ضروری است. به سبب همین بی‌توجهی و افزایش روز‌افزون توریست برای دیدن گنبد نمکی قم صحبت‌هایی مبنی بر محافظت از منطقه و محدود کردن ورود گردشگران به این ناحیه مطرح شده است.
آدرس گنبد نمکی قم
برای رفتن به این گنبد نمکی پس از ورود به استان قم به طرف شهرستان جعفریه بروید. برخی به جز گنبد نمکی قم یا طغرود آنجا را به نام گنبد جعفریه هم می‌شناسند. در کیلومتر هشت و نیم جاده‌ی قم به جعفریه در کمربندی باید وارد جاده جعفریه شوید. دوباره و با طی کردن حدود هشت و نیم کیلومتر تابلو راهنمای سایت پاراگلایدر در نزدیکی دامشهر را که دیدید وارد جاده فرعی و خاکی گنبد نمکی می‌شوید.
تقریبا از همان ابتدا با کوه عظیم نمک در افق دید خود مواجه خواهید شد. از مشکلات مهم در جاده‌ای که به یک پدیده توریستی مثل گنبد نمکی قم ختم می‌شود به خطرناکی آن به‌خصوص در فصل‌ها و روزهای بارانی باید اشاره کرد.
در جاده مراقب رانندگی خود باشید. این جاده تقریبا ۸ کیلومتر است. به ابتدای گنبد که رسیدید ماشین را پارک کنید. جاده سربالایی را می‌توان پیاده طی کرد. در انتهای این جاده به دریاچه خواهید رسید.
تشبیه و استعاره‌های متنوع درباره گنبد نمکی قم از جمله شباهت زیادش به مریخ تا لوکشین فیلم‌های علمی تخیلی می‌تواند برای هر گروهی جذاب باشد. به‌خصوص که پیچیدگی شکل گرفتن زمین را در اینجا به‌خوبی می‌توان مشاهده کرد. با دیدن گنبد نمکی قم تجربه جدیدی از جاذبه‌های طبیعی در ذهن شما ثبت خواهد شد. امیدواریم سفر خوبی را در این منطقه تجربه کنید. حتما نظر و تجربه خودتان را برای ما بنویسید.
منبع: پینورست
