سید محمدکاظم سجادپور – روزنامه اطلاعات: سال میلادی پرماجرای ۲۰۲۵ به پایان میرسد و سال ۲۰۲۶ آغاز میشود. سؤالی جدّی و تحلیلی فراروی ماست: جهان روابط بینالمللی در ۲۰۲۵ را چگونه میتوان ارزیابی کرد و افق ۲۰۲۶ را چگونه میتوان دید؟ پاسخ به این پرسشها، مرور تحولات و شمارش تکتک رخدادها در عرصه کنش و واکنش […]
سید محمدکاظم سجادپور – روزنامه اطلاعات: سال میلادی پرماجرای ۲۰۲۵ به پایان میرسد و سال ۲۰۲۶ آغاز میشود. سؤالی جدّی و تحلیلی فراروی ماست: جهان روابط بینالمللی در ۲۰۲۵ را چگونه میتوان ارزیابی کرد و افق ۲۰۲۶ را چگونه میتوان دید؟ پاسخ به این پرسشها، مرور تحولات و شمارش تکتک رخدادها در عرصه کنش و واکنش بین بازیگران روابط بینالمللی، سیاههای طولانی از کشتارها، نارواییها و بیاخلاقیها را فراهم میآورد. اما ماورای اخبار روزانه، مفاهیم قابل توجهی را میتوان شناسایی کرد که به کمک آنها میتوان به درک بهتری از روابط بینالمللی در ۲۰۲۵ رسید: در یک چارچوب مفهومی اولیه، سه مفهوم برجستهتر و در خور توجهتر میباشند که عبارتند از «بنبستها»، «بازگشتها» و «روزنهها».
سال ۲۰۲۵، سال بنبستها در موضوعات اصلی روابط بینالملل بود که بنبست هژمونی آمریکا، مهمترین است. آمریکای ترامپ سال ۲۰۲۵ را با قصد احیای و هژمونی آمریکا آغاز و به پایان برد. گروهی که با ترامپ وارد کاخ سفید شدند، اقدامات زیاد و خارج از حالت متعارف را دنبال کردند. از حرفهایی که درخصوص الحاق کانادا به عنوان ایالت پنجاهویکم آمریکا زدند، تا تحقیرهایی که نسبت به اروپا و اتحادیه اروپایی روا داشتند؛ از مشارکت با رژیم صهیونیستی در تجاوز به میهن عزیز ما گرفته، تا اِعمال تعرفهها بر کالاهای تجاری اکثر کشورها، آمریکا در پی هژمونی جهانی است.
شعار «دوباره آمریکا را احیاء میکنیم» دقیقاً تمایل به اِعمال هژمونی همهجانبه آمریکاست. اما برقراری هژمونی آمریکا، با بنبست روبروست. این درست است که آمریکا بالاترین هزینه نظامی جهان با بودجهای نزدیک به یک تریلیون دلار را دارد، اما تحمیل اراده آمریکا بر جهان، بیتردید در همین سال ۲۰۲۵ با بنبستهای جدی روبرو شد. آمریکا به دیگران آسیبهایی رساند و برخی از کنشگران، کرنشهایی در مقابل آن کردند، ولی جهان روابط بینالمللی، پذیرای هژمونی آمریکا نشد و جهان تکقطبی نگردید.
ناتوانی بسیاری از نهادهای بینالمللی در حل مسائل مبرم و حیاتی، از برقراری صلح و امنیت جهانی گرفته، تا نقض حقوق بشر و پدیده گرمایش زمین به خاطر سیاستهای برخی از قدرتهای بزرگ، بنبست قابل ذکر دیگر است.
پروندههای مهم خون و خونریزی نیز با بنبستهای ساختاری روبروست. هر چند که آتشبش در غزه برقرار شده، اما بطور کلی، شکنندگی شرایط در خاورمیانه جدی است. علت هم، عدم دسترسی فلسطینیان به حقوق اولیه انسانی و ساختار تجاوزگرانه رژیم صهیونیستی است. بیش از هفت دهه است که خون فلسطینیها بطور پیوسته، قربانی تمایلات ایدئولوژیک و هژمونیک صهیونیستهاست.
در خاورمیانه نیز برقراری هژمونی با بنبست روبرو گردید. اسرائیل تا نابودی کامل زیرساختهای نظامی سوریه، تجاوز بیسابقه و نسلکشی مردم غزه، کشتار مردم لبنان، حمله به ایران، قطر، یمن و شاخوشانه کشیدن برای ترکیه، در پی تسلط منطقهای در ۲۰۲۵ بود و علیرغم تخریبها، رسیدن به هژمونی منطقهای، امکانپذیر نشد.
روندهای هژمونیک، سال ۲۰۲۵ سال بازگشت به سیاستهای قرن نوزدهمی و دوران استعمار لخت و آشکار بود. اعلام دکترین جدید در سند استراتژی امنیت ملی آمریکا، آینه ای از بازگشت به دوران سپری شده استعمار کلاسیک است، اما این فقط تنها بازگشت نبود. بازگشت به عصر بیقانونی و نادیده گرفتن دستاوردهای حقوق بینالملل که نتیجه سدهها کار مشترک بشری است، در سال ۲۰۲۵ برجسته شد. تجاوز به کشور ما، نه تنها فاقد هرگونه وجاهت قانونی، بلکه کاملاً ضد همه هنجارهای جاافتاده بینالمللی بود. سخن صدراعظم آلمان که اسرائیل کار کثیف را برای ما انجام میدهد، بازگشت به عصر بربریت و غلبه کشتار برهنجار بود. مورد دردناک دیگر، بازگشت به نژادپرستی و تمایلات نژادپرستانه در سیاست داخلی و خارجی برخی کنشگران بینالمللی بود.
علیرغم همه بنبستها و بازگشتهای نامطلوب، سال ۲۰۲۵ سال روزنهها نیز بود و روزنهها نیز فراوان بودند. تکنولوژی رو به جلو گذاشت و افق گشائی کرد و جهان به هم پیوستهتر شد. در اثر همین به هم پیوستگی بود که جنگ غزه را همه مردم جهان از نزدیک دیدند و خونریزی بیدلیل و وحشیانه رژیم صهیونیستی تبدیل به پدیدهای شد که همه مردمان، کنشگر ضد جنگ شدند و در اثر همین به هم پیوستگی بود که حتی آمریکا را که شریک اسرائیل در این خونریزیها است، مجبور به برخی موضعگیریها ساخت که صهیونیستها انتظار نداشتند. سال ۲۰۲۵ ارائه روزنه به هم پیوستگی مردم جهان بود و رژیم صهیونیستی، بازنده کامل عرصه مشروعیت و مقبولیت جهانی است.
روزنه فعالیتهای مدنی، در اثر توانمند شدن تک تک افراد به خاطر دسترسی به شبکههای اجتماعی، روندی رو به جلو اما تا حدودی ترمز کننده در مقابل قانونشکنیها بود و این مسیر ادامه خواهد یافت. روزنه جهان چندقطبی نیز در سال ۲۰۲۵ قابل ملاحظه است.
چین در ۲۰۲۵ موقعیت بهتری نسبت به سالهای پیشین یافت و روابط خود با آمریکا را مدیریت کرد. روسیه نیز توانست مخصوصاً در مدیریت آمریکا و اروپا در قضیه اوکراین عرض اندام کند. جنوب جهانی در ۲۰۲۵ جدیتر از سالهای پیشین مطرح شد. ریاست دورهای آفریقای جنوبی بر گروه بیست و تصویب بیانیه پایانی علیرغم خواست آمریکا و تحریم اجلاس سران ژوهانسبورگ توسط واشنگتن، از روزنههای قابل توجه بود.
هر چه هست، سال ۲۰۲۵ سالی پر از نشیب و فراز بود و سال ۲۰۲۶ برخی از روزنهها ادامه خواهد یافت. در سال ۲۰۲۶ شاهد بن بستها، بازگشتها و روزنهها خواهیم بود و چه بهتر که به روزنهها بیاندیشیم و عاملیت انسانها در تغییر محیط همراه با امیدواری را جدیتر بگیریم.
این خبر از سایت منبع نقل شده و پایگاه خبری زیرنویس در قبال محتوای آن مسئولیتی ندارد. در صورت نیاز، در نظرات همین خبر گزارش دهید تا بررسی گردد.
۲۹ آذر ۱۴۰۴واکاوی پیامدهای فرهنگی و اجتماعی حذف کودکان از مراسمها«از کودکان در مراسمی دیگر پذیرایی میشود»؛ جمله ای شیک، اما ویرانگر
۲۲ آذر ۱۴۰۴تحلیل جامعهشناختی کاهش ازدواج و فرزندآوری در ایرانازدواج؛ از اجبار اجتماعی تا انتخاب فردی: چرا برخوردارها کمتر ازدواج میکنند؟
۱۷ آبان ۱۴۰۴لزوم تمرکز بر خدمت به جای زندگی خصوصیچهرههای مشهور و القای مصرف گرایی و مصرف زدگی
 |
 |
 |
 |
